San sẻ và cô độc

05:41 CH @ Thứ Hai - 01 Tháng Bảy, 2019

San sẻ và cô độc là hai trạng thái tâm lý trái ngược nhau trong cuộc sống mỗi ngưòi, có cái nọ thì không có cái kia; nếu san sẻ với người khác thì mình sẽ không cô độc và ngược lại. Vậy ta xem qua hai thái cực tâm lý này.

Cô độc

Cô độc là một trạng thái tâm lý của ta. Ngồi chung với người khác mà mình vẫn thấy không hòa nhập, ấy là cô độc. Nó khác với cô đơn, dẫu cho cả hai cùng là... “cô”! Một em học sinh đứng một mình, không chơi chung với bạn bè, ta thấy em cô đơn. Tuy nhiên, trong lòng mình em không thấy vậy, tức là em không thấy cô độc, chỉ là vì hôm nay chân đau nên em đứng một mình. Vì là tâm lý, sự cô độc gây ra bởi nhiều nguyên do nhưng ở đây chỉ nêu ba thứ.

Thứ nhất, có người do hoàn cảnh sống lúc còn bé hay thuở đi học đã được cha mẹ chăm sóc hay thầy cô dạy dỗ một cách nào đó khiến khi trưởng thành họ trở nên một người hay suy tưởng, luôn luôn phân tích tư tưởng của mình ra từng mảnh một. Họ luôn cần có những cảm giác mới và phải thay đổi nguyên nhân của những cảm giác đó. Một nhà giáo dục người Pháp, Pierre Felix Thomas, đã mô tả tình trạng này trong quyển sách tựa đề Huấn luyện tình cảmdo Nguyễn Hiến Lê dịch. Theo ông, người nặng suy tưởng luôn luôn tự quay tròn ở chung quanh mình. Họ không bao giờ thấy vui vì đầu óc phải suy nghĩ mới thấy vui được. Nhưng suy nghĩ quá thì cái vui mất. Thật vậy, đứng trước một cảnh đẹp, nếu ta không nhắm mắt lại, thở sâu xuống để thấy không khí lành lạnh, hương thơm thoang thoảng; mà lại đi phân tích xem ta thưởng thức có đúng không, xem tâm hồn ta có những thay đổi gì, rồi muốn biết tại sao nó đổi, đổi ra sao... thì cảnh đẹp kia biến mất! Và cô độc do chính mình gây ra!

Nguyên do thứ hai làm một người cô độc là do hoàn cảnh bên ngoài tạo nên. Thấy nhiều điều trái ngược trong cuộc sống thường ngày, mà mình bất lực để làm thay đổi, nên chán nản, thất vọng và thấy cô độc. Chẳng hạn, khi thấy những hành động côn đồ xảy ra giữa chợ mà không ai phản đối, sẽ có người nào đó cho rằng đây là một điều rất trầm trọng. Môi trường nhân gian đã bị băng hoại, đạo đức của một xã hội lành mạnh không còn, xã hội đã bị khô cằn về đạo đức và việc phục hồi là vô cùng gay go. Khi chỉ có thái độ mà không có hành động thì sẽ thấy mình cô độc. Nó là một phản ứng tiêu cực của một người đối với thế thái nhân tình.

Một dạng cô độc nữa là vì một người nào đó thiếu vắng tình yêu thương và do vậy không biết yêu thương. Có người kể là từ khi còn bé, vì nghèo khó bố mẹ họ phải nai lưng làm việc cả ngày, không có những phút giây ngồi ôm con vào lòng, thủ thỉ với con vài lời. Con cái lớn lên trong cảnh thiếu tình yêu thương.

Khi lớn lên tình yêu thương lại càng thiếu vắng: ở trường, nơi làm việc và thậm chí trong xã hội. Học lên cao, kiếm việc làm, lập gia đình, mua nhà, gửi con đi học, đi bệnh viện chữa ung thư, chữa vô sinh ở đâu họ cũng phải học cách nín nhịn trước bất công. Bị chủ công ty lừa gạt, không trả tiền phát tờ rơi. Họ chỉ im lặng. Bị sếp quát mắng. Họ im lặng. Con đi học, bị cô giáo chèn ép; họ im lặng hay đưa phong bì. Bị bác sĩ bỏ mặc khi sắp ngất. Họ run rẩy, năn nỉ và đưa phong bì.

Vì không được hưởng sự yêu thương, họ cũng không biết yêu thương người khác! Tình yêu thương trong họ khi bị dồn nén, bị chà đạp, bị coi rẻ đã phản ứng lại và biến thành bạo lực, được bày tỏ qua thói quen hay quát tháo. La lối cấp dưới khi có được chút quyền hành; quát tháo con cái khi chúng đòi đi chơi; chồng quát vợ, vợ la chồng... Thường xuyên phải quát tháo thì chẳng còn ai chung quanh và thế là... cô độc!

San sẻ

Sự cô độc trong lòng một người sẽ từ từ biến thành mặc cảm, hoặc tự tôn hay tự ti, rồi họ thấy buồn chán. Sở dĩ buồn là vì con người luôn luôn cần người khác. Có món ăn ngon nhưng ăn một mình thì sẽ thấy buồn! Trời bắt như thế! Cho nên mỗi người phải vượt qua sự cô độc; không để cho mình rơi vào sự tự tôn hay tự ti; mặc cảm sẽ mất khi ta tâm sự được với người khác; tức là được chia sẻ tâm can. Muốn làm được như thế phải có hai điều kiện cốt tử. Một là cùng theo đuổi với người khác một số giá trị tinh thần nào đó. Hai là cùng hành động, cùng làm cho nhau. Điều kiện đầu sẽ giúp ta dễ cảm thông với người khác vì cả hai thường phản ứng giống nhau trước một hoàn cảnh nhất định. Điều đó tạo nên sự san sẻ về tinh thần. Trong điều kiện thứ hai tình thế hơi khác một chút. Khi hành động phải luôn luôn có một người khởi xướng trước; chứ ít khi cả hai cùng làm một lượt. Một bên khởi xướng, một bên đáp ứng và thế là hai bên cùng hành động. Cùng chung một sự suy nghĩ, cùng bắt tay hành động sự cô độc sẽ biến mất. Vậy đến đây ắt ta có câu hỏi: giá trị tinh thần là gì?



Thưa nó có nhiều thứ, tùy theo khuynh hướng, đạo lý và niềm tin mà mỗi người chọn lựa. Tuy nhiên, có những giá trị phổ biến, được nhiều người theo đuổi và họ gửi cho nhau e-mail để chia sẻ. Ấy là những giá trị dưới đây:

  • Ba điều làm nên một giá trị con người là: siêng năng, chân thành và thành đạt.
  • Ba thứ có giá trị nhất trong đời là: tình yêu, lòng tự tin và bạn bè.
  • Ba điều trong đời không được đánh mất là: sự thanh thản, hy vọng và lòng trung thực.
  • Ba điều làm hư hỏng một con người là: rượu, lòng tự cao và sự giận dữ.
  • Ba thứ trên đời không bao giờ bền vững được: là giấc mơ, thành công và tài sản.


Khi vài ba người cùng chọn lựa các giá trị trên thì họ dễ có cùng một suy nghĩ, đánh giá và thái độ. Thấy một người tự cao, họ sẽ cùng lắc đầu; nhìn một người vỗ ngực vì giàu có họ sẽ nhắc nhau “nó đang khoe một cái không bền vững”. Khi cùng chia sẻ những giá trị cuộc đời họ dễ hợp nhau trong nhận định và rồi trong thái độ đối với người khác. Vậy là họ đã có điều kiện để cùng hành động.

Nói về hành động của một người, ta quan sát và thấy khi sợ người ta hành động; vậy sự sợ hãi tạo nên hành động; cũng vậy sự giận dữ tạo nên hành động. Chúng thuộc loại hành động bị tác động bởi những yếu tố bên ngoài vào mỗi người (thí dụ bị ai dí dao vào người, bị ai làm mất mặt). Do vậy chúng là loại tình cảm có tính chất thụ động. Như vậy nghĩa là còn có loại tình cảm chủ động. Vâng. Vậy nó là gì? Bình thường ta thấy một người mạnh khỏe hay giúp đỡ người khác, vậy sự mạnh khỏe của thể xác là một tình cảm chủ động. Từ bên trong mình, nó thúc đẩy người ta hành động. Tương tự như vậy, lòng yêu sự thật tạo ra hành động, sự trung thực làm ta không thích ai hay dối trá. Đi xa hơn khi tin điều gì, ta thường muốn lôi kéo người khác để họ cũng tin như mình. Vậy niềm tin tạo thành hành động. Kết lại là, các giá trị tốt đẹp trong một người thường sẽ thúc đẩy họ hành động.

Khi có các giá trị cuộc đời giống nhau thì người ta không còn cô độc; họ san sẻ cho nhau và dễ dàng hành động. Tuy nhiên, như đã nói, không phải khi cùng tin vào những giá trị nhất định thì sẽ tự nhiên cùng nhau hành động; phải có một người nào đó khởi xướng trước rồi những người khác làm theo. Từ đó mới có hành động chung.

Vậy phải có một người khởi xướng. Làm sao để làm được việc ấy? Thưa, người này phải có một tâm nguyện rằng: cho đi (hay làm cho ai điều gì) thì mình sẽ có (vì sẽ được đáp lại), bao lâu chưa được đáp lại thì đó là của để dành. Nếu chỉ đi đòi, chỉ sợ mất, thì sẽ mất (vì không có ai đáp lại). Đó là sự thật vì đi ăn cưới mà không ai mừng thì sẽ chẳng có đám cưới nào được tổ chức. Con người có đặc điểm là dù có hèn kém đi nữa thì cũng không ai muốn chỉ nhận mà không đáp lại; lý do là vì không muốn bị người khác coi thường. Cho nên cứ cho đi ắt sẽ được nhận lại. Vật đem cho có thể là tinh thần hay vật chất (lời khuyên, bánh trái, bênh vực lẽ phải, giúp người ốm yếu...). Và vì có của cải để cho đi, rồi có của cải được nhận lại, hoặc có của để dành, mình sẽ là người giàu có. Sự giàu có ấy vững bền vì đó là cái người khác họ đưa cho mình. Mà sở dĩ người ta làm thế vì do lòng họ thúc đẩy, hay vì họ đã thấy mình tốt. Của cải mà người khác cho ta thì sẽ không bao giờ bị ai lấy đi khỏi tay ta (bởi vì ta chưa có nó trong tay). Vì thế cho nên, của cải ta cho ai được Kinh Thánh mô tả là “Kho tàng trên trời, nơi mối mọt không làm hư nát, nơi trộm cắp không đào ngạch và lấy đi được”.

Tóm tắt lại,cô độc và san sẻ trái ngược nhau. Tận cùng của sự cô độc là cái buồn khiến ta thấy cuộc đời không có gì đáng để sống. Nó là cõi chết. Ngược lại, tận cùng của sự chia sẻ là có bạn bè đông đảo, có của cải khi cần. Nó làm cho cuộc đời thành cõi phúc.

Nguồn:
LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Bàn về Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

    31/08/2017Nguyễn Phan Khiêm, Lưu Thái BảoNgay sau ngày Quốc khánh 2-9-1945 cho đến nay, trong mọi văn bản hành chính, dưới quốc hiệu là tiêu đề “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” như một khát vọng lớn lao của dân tộc. Trước thềm năm mới 2010 đầy hoài niệm những thành công trong quá vãng và thao thức hy vọng vào tương lai, chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn nhà nghiên cứu Nguyễn Trần Bạt, tác giả cuốn “Cội nguồn cảm hứng” chứa đựng nhiều suy ngẫm sâu sắc, thú vị xung quanh ba giá trị “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” nêu trên…
  • Hạnh phúc: coi chừng đánh mất!

    19/06/2016Nguyễn Ngọc BíchTrong cuộc đời của đa số chúng ta, hạnh phúc thực sự là mối ưu tư khi sắp làm lễ cưới. Dù là nam hay nữ, cả hai đều có những câu hỏi khác nhau, nhưng tựu trung là cuộc sống lứa đôi sắp tới sẽ có hạnh phúc không.
    Và trước mối ưu tư đó, mọi người thân quen đều chúc “hạnh phúc - trăm năm hạnh phúc".
  • Đạo đức và hạnh phúc

    03/12/2019Thích Viên TríMọi người hẳn sẽ nhất trí với lời phát biểu rằng đạo đức là giá trị cao quý nhất đối với cuộc sống con người trong mọi thời đại, đặc biệt là thế giới ngày nay. Từ điển Graw Hill Book định nghĩa: “Đạo đức là môn học đánh giá các hành vi thiện ác của con người biểu hiện qua thân, lời, ý và được thực hiện bởi ý chí, tình cảm và ý chí.”...
  • Trong gia đình hạnh phúc thường có một người quên mình

    28/12/2015Trường GiangHạnh phúc gia đình không phải tự dưng mà có, không phải tạo hóa cho không mà chính do con người tạo nên, hoặc bằng lao động chân tay hay trí óc, bằng trí khôn. Trong những con người làm nên hạnh phúc đó, ta thấy ít nhất có một con người quên mình thực sự...
  • Tìm về cội nguồn hạnh phúc đích thực của cuộc sống

    19/02/2015Theo nghiên cứu xã hội học, 75% dân số ở các quốc gia phát triển và yên bình nhất thế giới như Thụy Sỹ, Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan… tự nhận mình có cuộc sống hạnh phúc. Họ có đầy đủ tiền bạc, đầy đủ điều kiện vật chất, xã hội ổn định, phúc lợi xã hội tốt… đảm bảo cho cuộc sống “hạnh phúc”, nhưng khi mất đi những vật chất đó, thì họ lại không còn cảm giác hạnh phúc ấy nữa. Những người dân Tây Tạng, Nepal, Ấn Độ… rất nghèo đói nhưng lại luôn lạc quan, yêu đời, vẫn luôn ngập tràn hạnh phúc…
  • Hạnh phúc quá cũng dở

    10/06/2014Bảo NgọcĐó là kết luận mới được công bố trong những nghiên cứu của các nhà khoa học từ Trường đại học Tổng hợp Yale, Denver (Mỹ) và Trường Đại học Tổng hợp Do Thái ở Jerusalem. Hạnh phúc và khát khao hạnh phúc thái quá có thể làm ảnh hưởng tiêu cực tới tâm lý, đầu độc cuộc sống và thậm chí làm giảm tuổi thọ của con người...
  • Tìm đâu hạnh phúc?

    08/11/2013Anđô Padétti (Italia)Xứ nọ có một gã trọc phú. Trong nhà gã, vàng bạc châu báu nhiều vô kể. Và mặc dù con đàn cháu đống, ai nấy đều khỏe mạnh, cuộc sống sung túc, song gã vẫn cảm thấy bất hạnh. Không ít lần gã than thở với người giúp việc:
    - Ôi! Ta biết làm gì để có được hạnh phúc? Ta biết làm gì để cuộc sống khỏi buồn chán như thế này?
  • Tolstoi bàn về hạnh phúc

    16/02/2013Chu HảoCó thể nói Lev Tolstoi đã đi trước thời đại hàng thế kỷ. Tư tưởng vì hòa bình, bất bạo động; tư tưởng vì nhân dân, tất cả cho hạnh phúc của conngười... của ông được thể hiện trong các tác phẩm văn học kỳ vĩ và các nghị luận uyên thâm, mãi mãi là nguồn sáng cho đường sống của nhân loại. Một trong những triết lý sâu sắc và thấm đượm tính nhân văn nhất của ông là triết lý về Hạnh phúc...
  • Hoài bão suốt đời của Bác là Dân tộc độc lập, Dân quyền tự do, Dân sinh hạnh phúc

    31/07/2011Hoàng TùngBác từng nói, hoài bão lớn nhất của Bác là “dân tộc Việt Nam được độc lập, nhân dân được tự do, mọi người đầu có cơm ăn, áo mặc, đều được học hành”. Để lái con tàu cách mạng Việt Nam đi đến mục tiêu ấy Bác đã phải vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh, mất mát. Cuộc trò chuyện mà ông Hoàng Tùng, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Trưởng ban tuyên huấn Trung ương, người nhiều năm liền được làm việc bên Bác, dành cho báo Pháp luật TP. HCM phần nào nói lên sự vĩ đại của Người...
  • Áp dụng triết lý đạo phật để thành công trong công việc và luôn an lạc hạnh phúc

    06/07/2010Hòa thượng Thích Thánh NghiêmHơn 2.500 đã trôi qua, những chân lý mà Đức Phật đã giác ngộ vẫn đang ngày càng được nhiều người biết đến và áp dụng vào cuộc sống của mình. Triết lý của đạo Phật là BI (lòng từ bi, khoan dung, độ lượng) và MẪN (trí tuệ sáng suốt). Con người không thể sống tốt trong cuộc đời nếu không có lòng từ bi hỉ xả, nhưng cũng không thể “vô minh” chìm trong màn đêm u tối, phải hiểu biết, phải nhìn nhận đúng bản chất thực sự của mọi việc xung quanh, con người mới có được an lạc thảnh thơi.
  • Suy nghĩ tốt: Ít trả giá và hạnh phúc hơn

    08/06/2010Kim Yến (Chân dung hội họa Hoàng Tường)Hơn 30 năm theo đuổi nghiên cứu và giảng dạy phương pháp luận sáng tạo và đổi mới (PPLST&ĐM), TS khoa học Phan Dũng (*) xuất hiện đều đặn trên các tạp chí chuyên ngành của thế giới như một nhà khoa học hàng đầu, được mời giảng dạy tại các nước và tham dự nhiều hội thảo quốc tế… nhưng ông lại khá đơn độc ngay trên đất nước mình.
  • Chỉ sống thôi đã là hạnh phúc

    25/12/2009Nguyễn Trung Tín"Tôi nghĩ rằng chỉ riêng việc chúng ta đang sống đã là một hạnh phúc mà đấng tối cao ban tặng cho chúng ta rồi. Chúng ta thường hay quên rằng cuộc đời có hạn. Nếu chúng ta luôn nhớ điều này thì chúng ta sẽ hiểu rằng, mỗi một ngày được sống là một ngày hạnh phúc" - Vladimir Putin
  • xem toàn bộ