ChúngTa.com

Ở ngay gần phố tôi ở, hồi làm đường Thái Hà, có một nút cổ chai, phải đến xấp xỉ 10 năm mới giải phóng được. Bây giờ trên đường tôi đến cơ quan hay trên nhiều con đường mở rộng của Hà Nội vẫn thấy một vài nút cổ chai, chắc cũng phải mất xấp xỉ thời gian như thế mới giải phóng được. Nút cổ chai loại này nằm lồ lộ, ngày ngày ai cũng chứng kiến cảnh tắc đường, bất kỳ ai cũng có thể nhìn thấy và im lặng tìm cách đi qua. Nói xấp xỉ 10 năm nghe cũng bình thường. Nhưng nếu biết rằng, có người phương Tây nói, cứ mỗi ngày khi mặt trời thức dậy, Trung Quốc đã có thêm một nước Áo! Mười năm, đứa trẻ vừa sinh ra đã đi học tiểu học và 10 năm đó, Trung Quốc, mà ngay cả nước ta GDP cũng có thể tăng gấp đôi. Choáng chứ!

Nhưng có những nút cổ chai không dễ gì nhìn thấy, không dễ gì khắc phục ngày một ngày hai thậm chí mười năm. Trong mọi cuộc chiến tranh, chất lượng nhân lực vẫn đóng vai trò quyết định. Cuộc chiến đấu ba mươi năm giành độc lập dân tộc của nước ta đã chứng minh điều đó. Cuộc chiến tranh kinh tế hiện nay, nhân lực vẫn có tính quyết định như thế. Nhân lực mới do đòi hỏi của kinh tế thị trường trong điều kiện toàn cầu hóa bao gồm: trí lực, thể lực và tâm lực.

Trí lực quan trọng nhất chủ yếu do giáo dục đào tạo, đào tạo ra. Trên con đường phát triển, muốn tới đích, phải vượt qua cuộc cạnh tranh kinh tế, ngày càng khốc liệt. Thực chất của cuộc cạnh tranh đó chính là cạnh tranh giá trị. Cơ cấu giá trị do hai loại sức lao động tạo ra: một là, sức lao động cơ bắp và hai là sức lao động trí tuệ. Nhưng sức lao động trí tuệ càng lớn mới có nhiều hy vọng chiến thắng. Nhận thức đúng điều đó, các nước có nền kinh tế thị trường đều đặt GDP là quốc sách hàng đầu. Đó là những quyết sách có tầm chiến lược chính xác. Vậy mà mười năm qua, GDP chưa đem lại được niềm tin cho toàn xã hội. Mặt trận kinh tế nóng bỏng đang từng ngày mong đợi nhân lực mới, hình như càng mong, càng sốt ruột, kể cả những người kiên nhẫn nhất. Hội chợ công nghệ thông tin năm 2007 tại thành phố HCM, các nhà doanh nghiệp, các kỹ sư công nghệ đều hăm hở đến, nhưng rồi không tìm được tiếng nói chung về chuyên môn, tay trắng ra về. Một thí dụ thôi cũng thấy, GDP đã trở thành nút cổ chai lớn nhất trên con đường phát triển hiện nay?

Mang mấy ý nghĩ còn bâng khuâng ấy, tôi nói với bạn tôi, bất ngờ anh ấy bảo, đúng rồi nếu thắt nút cổ chai trong giáo dục sẽ cản trở lớn trên con đường phát triển. Dừng lát, bạn tôi bảo, tuy vậy... Tôi sốt ruột, hỏi luôn, tuy vậy sao? Bạn tôi trả lời thủng thẳng, thắt nút cổ chai trong tư duy còn sợ hơn nhiều.

Thấy tôi ngơ ngác, bạn tôi nói, ví như đề xuất, xe biển số lẻ đi ngày lẻ, xe mang biển số chẵn đi ngày chẵn hay như gần đây nhất, ngực lép không được đi xe máy ấy. Tôi bảo đó cũng có thể những đề xuất thăm dò và những người đề xuất phương án ít am hiểu thực tiễn đất nước, bê luôn cách làm của một số nước, áp đặt vào nước ta. Ví như chuyện xe chẵn, xe lẻ một số nước đã làm và làm được... Bạn tôi trố mắt rồi cười, cả cậu nữa, cậu không biết một nhà khoa học đã phân tích câu thơ: "Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái" của cụ Tam nguyên Yên đổ Nguyễn Khuyến- người viết hay bậc nhất về mùa thu đồng bằng Bắc bộ như thế này chăng? Hoa năm ngoái là hoa nở từ năm trước và khô đi còn lại tới bây giờ!!!. Thầy trò cứ thế mà học. Một nhà khoa học khác lại đề xuất cho Hà Nội trong dịp kỷ niệm 960 năm và 1000 năm Thăng Long nên thờ 4 con: Rồng, Rùa, Trâu, Ngựa theo kiểu Long, Ly, Quy, Phượng của Trung Quốc và xuất hiện diễu hành trên đường phố? Tôi nói, tôi có biết chuyện đó khi được trực tiếp nghe nhà khoa học ấy trình bày rất công phu, nhiều số liệu, các đền thờ của bốn con vật linh thiêng đó có địa chỉ rõ ràng. Nhưng chỉ có một con rồng bay lên trong lễ kỷ niệm 990 năm trên sân Hàng Đẫy.

Biết là thế, nhưng thắt nút cổ chai trong tư duy sợ hơn thật, tôi nghe có cơn gió chạy dọc sống lưng. hơi rùng mình. Có lẽ vì năm nay rét về sớm…