Tìm hiểu khái niệm “Anomie”
Khái niệm "anomie" xuất phát từ sự kết hợp của hai từ trong tiếng Hy Lạp là: an(chỉ sự thiếu vắng) và nomos(có nghĩa là luật lệ, trật tự, cấu trúc). Do đó có thể hiểu đây là khái niệm chỉ sự rối loạn, sự vô tổ chức do không tuân thủ các quy tắc, các chuẩn mực xã hội nơi các cá nhân.
Xét về mặt lịch sử, có thể nói "anomie" là một khái niệm rất không mới bởi nó đã xuất hiện ngay từ năm 1885 trong tác phẩm "Esquysse d'une morale sans obhgation nisanction"(tạm dịch là "Phác họa một nền đạo đức phi ràng buộc lẫn chếtài") của triết gia J.M.Guyau. Thế nhưng, chính nhờ hai nhà xã hội học Émile Durkheim (Pháp) và Robert Merton (Mỹ) mà khái niệm này mới trở thành một trong những khái niệm quan trọng nhất trong lý thuyết xã hội học, nhất là trong lĩnh vực xã hội học lệch lạc và xã hội học tội phạm, dù quan niệm của hai ông không hoàn toàn giống nhau. Tại sao lại như vậy?
Dù anomie được hiểu một cách chung nhất là "thiếu quy tắc" thế nhưng đây là một khái niệm "đa nội dung " vì mỗi nhà nghiên cứu có một quan điểm riêng.
"Anomie"
Điều trước tiên cần phải nhấn mạnh rằng, bản thân
Anomie và phân công lao động xã hội
Ý tưởng chủ yếu trong tác phẩm Về sự phân công lao động xã hội(1893) của
Xét về mặt lý thuyết, khi chuyên môn hóa tăng do phân công lao động tạo ra, sự đoàn kết và phụ thuộc giữa các thành viên trong xã hội cũng tăng
Tự tử phi chuẩn mực
Trong tác phẩm Tự tử(1897), khái niệm anomielại một lần nữa được
Như vậy có thể thấy tình trạng phi chuẩn mực sẽ thay đổi
Anomie
Để đạt được những mục tiêu ấy, xã hội cũng đưa ra cho cá nhân những phương tiện được quy định bởi những chuẩn mực của xã hội. Chẳng hạn, để trở nên giàu có, xã hội đưa ra cho các cá nhân các phương tiện như: chí thú làm ăn, thực hành tiết kiệm, học giỏi... Thế nhưng, không phải mọi tầng lớp xã hội đều có thể tiếp cận được những phương tiện "hạn hẹp " đó nên một số cá nhân sẽ viện đến những phương tiện không hợp thức khác để đạt được mục tiêu mà xã hội đề cao. Chẳng hạn như làm giàu không bằng cách thực hiện tiết kiệm mà bằng cách buôn bán ma túy, tham nhũng. Như vậy, tình trạng phi chuẩn mực xuất phát từ "sự không tương hợp giữa những khát vọng được chấp nhận về mặt văn hóa và các phương tiện nhằm hiện thực hóa những khát vọng đó".
Trước cơ cấu về mục tiêu và những phương tiện mà xã hội đề ra,
Loại thích ứng tuân thủ: Với loại thích ứng này, cá nhân chấp nhận đồng thời những mục tiêu được xã hội đề cao, cũng như những phương tiện được xã hội chấp nhận. Ví dụ: người sinh viên cố gắng đạt được điểm cao (mục tiêu này được xã hội đề cao) trong học tập bằng sự chăm chỉ, nỗ lực tự thân trong học tập.
Loại thích ứng cách tân: Loại thích ứng này xảy ra khi cá nhân lĩnh hội được những mục tiêu của nền văn hóa, nhưng lại không nhập tâm được cùng một oách thức các phương tiện được xã hội chấp nhận. Ví dụ: người sinh viên muốn đạt điểm cao nhưng không bằng nỗ lực tự học, sự chăm chỉ mà bằng cách quay cóp, mua điểm... Đây là loại hình thích ứng sản sinh ra nhiều hiện tượng phi chuẩn mực nhất trong xã hội, và cũng là nguồn gốc chủ yếu của loại tội phạm "cổ trắng”.
Loại thích ứng nghi thức chủ nghĩa: Loại hình thích ứng này được Merton đưa ra để chỉ việc các cá nhân hoàn toàn chấp nhận những phương tiện hợp thức của xã hội (ví dụ sống và làm việc theo đúng pháp luật, quy chuẩn của xã hội) nhưng không chấp nhận theo đuổi những mục tiêu mà nền văn hóa đề cao (chẳng hạn từ chối việc làm giàu cho bản thân).
Loại thích ứng xuất thế: Loại thích ứng này xảy ra khi các cá nhân chối bỏ hoàn toàn những giá trị mà nền văn hóa đề cao lẫn những phương tiện hợp thức của xã hội. Những nhóm nghiện ma túy là điển hình của loại thích ứng này.
Trong quan niệm của
Như vậy, quan niệm của
Nội dung khác
Tại sao con người cần phải học?
15/09/2016Nguyễn Hữu ĐổngTìm kiếm danh phận
22/07/2011Nguyễn Văn Trọng7 phát hiện bất ngờ sau khi đọc nguyên tác "Hành trình về phương Đông"
03/08/2023Thái Đức PhươngNói với các doanh nhân: "Đỉnh của bạn đâu" để có được...
03/08/2023Nguyễn Tất ThịnhThiên thần” vỗ về những đêm dài thao thức.
03/08/2023Tiểu Mai"Đỉnh Ngu" từ Hiệu ứng Dunning & Kruger
05/06/2022Ngọc HiếuToàn cầu hoá và chuyện thịnh suy của môn văn học
31/01/2006Ngô Tự LậpBóng đá: trò chơi cũ kỹ theo một trật tự cũ kỹ và trong một thế giới cũ kỹ
22/06/2006Trà ĐoáCái tâm đời thường
20/10/2005Phan Chí Thành“Gã nhà quê làm thương hiệu”
25/04/2005Văn hóa đọc cho thiếu nhi - cần không?
09/07/2005Phan ĐăngTri thức có thúc đẩy quá trình tiến hóa hay không?
26/07/2006Đỗ Kiên Cường