ChúngTa.com

Một số nhà lý luận phát hiện ra sự bảo thủ, già cỗi, không thực tiễn của lý luận mỹ học nghệ thuật quy chiều vào nền nghệ thuật kinh tế thị trường, nhưng họ lại không đề ra được mô hình định hướng lý luận mỹ học mới và phát triển lâu dài. Đây là những biến động khủng hoảng, diễn biến phức tạp về nhận thức lý luận giữa bảo thủ và đổi mới.

Đổi mới là quy luật tất yếu, xã hội nào, nền nghệ thuật ấy phát triển đến cực thịnh thành đỉnh cao của một thời đại. Mỗi thời đại lại sản sinh ra một nền nghệ thuật mang sức sống mới. Lịch sử đã từng xuất hiện các nền nghệ thuật: dân gian, cổ đại Hy Lạp, cổ điển, lãng mạn, hiện đại. Ngày nay, xuất hiện nền ca nhạc nhẹ trên toàn cầu là xuất hiện những tiêu chí thẩm mỹ nghệ thuật mới của thời đại công nghệ điện tử siêu dẫn, những hiện tượng nghệ thuật mới đã tác động ảnh hưởng thâm nhập trực tiếp vào nước ta từ văn học, điện ảnh sân khấu đến ca múa nhạc, hội họa, điêu khắc, kiến trúc... Không thể cứ giữ mãi một khuôn mẫu lý luận làm thước đo giá trị văn hóa thẩm mỹ hiện đại. Khi viết ra những dòng này, có những nhà "lý luận”đã đỏ mặt tía tai nói rằng "ăn cây nào rào cây ấy” chính anh ta đã nhầm, vì chúng ta đang ăn cây “kinh tế thị trường” do đó phải thiết lập một hàng rào mới để bảo vệ cây kinh tế thị trường, nếu sử dụng hàng rào cũ sẽ là cao quá hoặc kín quá...vườn cây không thể xanh tươi. Nhưng ai sẽ đề xuất một hệ thống quan điểm lý luận thẩm mỹ mới, đó là những nhà phụ trách công tác lý luận, tư tưởng phải đề ra, nếu không làm dược cần đầu tư nghiên cứu những công trình lý luận văn hóa, tư tưởng Việt Nam thời kỳ đổi mới. Nói tới lịch sử văn hóa, tư tưởng Việt Nam thời kỳ đổi mới, là một cách nhìn khoa học biện chứng không thể và không bao giờ được xóa bỏ toàn bộ hệ thống lý luận Mác-Lênin, bởi hệ thống lý luận ấy có những quy luật thẩm mỹ chung và riêng, có cái lâu dài, có cái chỉ ứng dụng vào những thời kỳ nhất định. Nên khi thiết lập một hệ thống lý luận mới phải kế thừa lý luận Mác-Lênin phát triển mới, vì hệ thống lý luận mới ra đời dựa trên cơ sở nền kinh tế thị trường mà chỗ dựa vững chắc của những quan điểm lý luận ấy là cái chìakhóa, mở ra thời đại mới. Muốn có một thước đo,tạo đựng thẩm mỹ nền nghệ thuật mới cần dựa trên những quan điểm nền kinh tế thị trường, nền văn hóa dân tộc truyền thống, kết hợp với tiêu chí thẩm mỹ của nền nghệ thuật hiện đại là những tiến bộ, những thành tựu từ nền văn hóa, nghệ thuật nhân loại.

Hiện nay, trên đất nước ta đang tồn tại một nền nghệ thuật, âm nhạc kinh tế thị trường, một lối sống văn hóa, thẩm mỹ thị trướng, một trình độ dân trí thị trường, nên cần có một hệ thống quan điểm nhận thức lý luận mới, đó là sự phát triển tư duy khoa học cân bằng giữa kinh tế với văn hóa nghệ thuật.

Đổi mới chỉ có đổi mới công tác lý luận mới đáp ứng sự phát triển văn hóa nghệ thuật, vì đất nước kêu gọi đổi mới, thực tiễn đã đổi mới nềnkinh tế XHCN sang nền kinh tế thị trường, do đó công tác lý luận phải đổi mới. Đổi mới lý luận, đáp ứng sự giao lưu, hội nhập nghệ thuật toàn cầu, cần có 'thướcđơ" mới để thẩm định nền văn hóa, nghệ thuật dân tộc, hiện đại, là thiết thực xây dựng nền nghệ thuật mới đang tồn tại và phát triển trước cuộc sống hôm nay.