Google đã nuốt chửng chúng ta như thế nào?

04:14 CH @ Thứ Sáu - 27 Tháng Tư, 2018

Tôi từng khá sốc khi phải chứng kiến một cuộc so găng giữa trí tuệ con người và một cỗ máy siêu quyền lực mang tên Google, mà phần thắng thì không thuộc về con người. Phương [1] – một cô giáo tiểu học thâm niên, là cán bộ nòng cốt của một trường tiểu học có tiếng ở Hà Nội đang nổi giận đùng đùng lên tông cao độ để đánh võ mồm với một cô giáo trẻ khác (cô Thanh, cũng phừng phừng mặt đỏ) về cách viết đúng chính tả từ lô-gích (logic). Sau khi dự giờ cô Thanh, cô Phương nhất quyết cách viết “lô-gích” của cô Thanh là không đúng, phải viết là “lô-gíc” hoặc “lô-ghích”. Còn cô Thanh thì cũng cãi lại quyết liệt: “từ này tiếng Anh là logic, tiếng Pháp là logique (đọc là lô-gích-cờ), phiên ra tiếng Việt thì ghi là logic cũng được, lô-gích cũng được, lô-gíc cũng được”. Cô Phương: “không thể như thế được, chính tả chỉ có một quy tắc thôi. Hồi trước ở trường sư phạm, giáo sư viết là lô-gíc”. Thế rồi để minh họa cho khẳng định của mình, cô rút iPhone hồng của mình ra rồi Google từ “lô-gíc”. Cô chốt: “đấy, trên mạng người ta dùng là lô-gíc chứ, có ai dùng lô-gích đâu?”. Cô Thanh thì không những không hạ nhiệt mà còn căng thẳng hơn, nhưng không thể lí luận thêm gì nữa vì thấy mình rơi vào trạng thái “bó tay”.

Tình huống trên cho thấy Google đang là vị giáo sư đáng kính hơn tất thảy. Nó không chỉ là công cụ tìm kiếm thông tin trên Internet, mà đã trở thành kẻ phán xét cái gì là đúng, cái gì là sai.


Chúng ta đang thả mình để cho Google nuốt chửng, từng ngày từng ngày một.

Ngày nay khi Internet trở thành cái bể chứa tất tần tật tri thức của loài người, thì người ta không còn giữ thói quen phải khắc ghi kiến thức nữa, người ta chỉ cần lưu vài từ khóa, phần còn lại để Google lo. Con gái bạn nóng trong người? Hỏi Google cháu đang bệnh gì. Bạn cần tìm nhà mới để đổi gió? Hỏi Google ai bán giá bao nhiêu. Con trai bạn hỏi về lực hấp dẫn? Hỏi Google chỉ cho một hoạt cảnh, v.v. và v.v. Bạn phó mặc cho Google phần lớn những công việc “đầu óc” nặng nề mà xưa nay vẫn phải miễn cưỡng làm, giờ thì mọi thứ nhàn tênh.

Nhưng đấy là chúng ta mới nhắc đến có một Google, chính xác là cỗ máy tìm kiếm cùng tên. Còn có hàng tá những khuôn mặt Google khác đang bủa vây lấy cuộc sống của chúng ta: Chúng ta bắt đầu quen với việc giải trí bằng những video clip, xem các bài giảng hay hướng dẫn làm cái này cái nọ trên YouTube; chúng ta viết thư tâm sự với bạn gái hay trao đổi công việc bằng dịch vụ Gmail, lưu trữ ngày càng nhiều tài liệu quan trọng lên dịch vụ Drive, thực hiện các khảo sát xã hội học với Google Forms, viết nhật kí bằng dịch vụ Blogger của Google, quyết định chi cho Google cả nghìn đô la Mỹ để “mua một từ khóa” hòng chiến thắng trước đối thủ trong cuộc đua xếp hạng trong bảng kết quả tìm kiếm của Google, lưu trữ ảnh và khoe với bạn bè năm châu trên hệ thống Picasa của Google, gọi điện video và chat với đồng nghiệp ở bên kia đại dương với Hangout hay hỏi Google Maps đường đi ngắn nhất đến quán café Starbuck mới mở. Và, chúng ta có thể đã quen đến mức quên mất rằng tất cả những thứ đó đang hiện diện bên trong chiếc điện thoại thông minh chạy hệ điều hành Android do Google làm ra, cái vật liền thân đi theo chúng ta từ lúc mắt nhắm mắt mở buổi sáng sớm cho tới khi đẩy dòng status cuối cùng lên mạng xã hội trước khi đi ngủ. Chúng ta được Google chăm sóc đến tận chân tơ kẽ tóc.

Tuy vậy, đó vẫn chưa phải là toàn bộ những gì Google đang làm với thế giới này. Với tham vọng “tổ chức lại toàn bộ thông tin và để mọi người truy cập dễ dàng” như Sứ mệnh của Google nói, nó sẽ còn tiếp tục hiện hiện ở bất cứ nơi nào có dấu hiệu về nhu cầu của con người, sẽ tiếp tục mở rộng quyền lực vốn đã trở thành một siêu quyền lực từ lâu.

Nhiều nhà nghiên cứu và triết gia đã mất công tìm hiểu, phát biểu và xuất bản sách về đề tài này. Tác giả Siva Vaidhyanathan gọi tên quá trình xâm lăng có độ phủ lớn chưa từng có trong lịch sử loài người này bằng thuật ngữ “Googlization of Everything” trong cuốn sách cùng tên: thế giới mạng đang Google-hóa, tri thức đang bị Google-hóa và trí nhớ của con người cũng đang bị Google-hóa. Nicolas Carr, sau khi dẫn hàng loạt những nghiên cứu của tâm lí học và thần kinh, đã mạnh mẽ cảnh báo Google đang khiến chúng ta “ngu dần đều”, ít nhất là chiểu theo các tiêu chuẩn truyền thống: trong đầu con người sẽ hầu như chỉ còn lại các mảnh vụn thông tin, các từ khóa thay vì những “kiến thức sâu sắc”. Còn chúng ta, những “nạn nhân” của Google, có lẽ chỉ cần tĩnh tâm lại một chút là đã có thể cảm thấy Google đang khiến ngày càng nhiều người giống cô Phương ở đầu bài này – tin vào những “chân lý giả tạo” do Google dựng lên một cách vô tình; chúng ta có thể sẵn sàng phó mặc cho Google Maps dẫn đường qua những con đường cũ kĩ lầy lội chỉ vì nó chưa cập nhật con đường mới làm cách đó có vài trăm mét; chúng ta sẽ còn chứng kiến nhiều tin giật gân kiểu như “một thị trấn nhỏ ở châu Âu có tên là Eu đã phải đặt vấn đề đổi sang một tên khác vì khi tìm kiếm trên Google chỉ thấy xuất hiện một EU khác chứ không phải là chính họ”. Tất cả những điều đó đến với chúng ta một cách thật nhẹ nhàng và êm ái: các công cụ mà Google cung cấp đều thật “thiết yếu”, “rất cần cho cuộc sống”, và đặc biệt là chúng hầu như miễn phí. Chúng ta đang thả mình để cho Google nuốt chửng, từng ngày từng ngày một.

Người ta nói “there is no free lunch” (“không bữa trưa nào miễn phí cả”); liệu cái giá của sự tiện lợi mà Google mang lại phải chăng chính là tự do của chính chúng ta?

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Tại sao Google tìm cầu tuệ giác của Thiền sư Thích Nhất Hạnh?

    30/10/2018Sư cô Tại Nghiêm chuyển ngữTại sao nhiều tập đoàn công nghệ lớn nhất thế giới, trong đó có Google, lại dành sự quan tâm đặc biệt đối với một vị Thiền sư Phật giáo người Việt đã 87 tuổi.
  • Google Translate: "Thông dịch viên" trực tuyến cho người Việt

    29/09/2008T. DũngGoogle vừa bổ sung thêm khả năng hỗ trợ tiếng Việt cho công cụ chuyển đổi ngôn ngữ trực tuyến Google Translate. Đây có thể coi là minh chứng cho thấy Google đánh giá khá cao tiềm năng của thị trường Việt Nam...
  • Đàn ông và đàn bà qua Google search

    04/05/2008- "Anh yêu em": 908.000 kết quả
    - "Em yêu anh": 503.000 kết quả
    Nam vẫn "hào phóng", "đong đưa" nhiều hơn nữ...
  • Thế hệ 9x: Chỉ biết Google, không giỏi phân tích?

    31/01/2008Trọng Cầm (Theo Infoworld)Cuộc nghiên cứu mới nhất của Trường Đại học London cho rằng: 9x ngày nay đã quá quen thuộc với việc sử dụng máy tính, mạng Web và nhất là công cụ tìm kiếm Google. Tuy nhiên, các em lại thiếu mất kỹ năng phân tích và phê bình cần thiết để xử lý các thông tin đọc được...
  • Wikipedia 'trả miếng' Google bằng công cụ tìm kiếm

    06/01/2008Việt Toàn (theo The Age)Sau khi Google giới thiệu bách khoa thư trực tuyến Knol, Jimmy Wales, "cha đẻ" Wikipedia cũng tuyên bố triển khai dịch vụ tìm kiếm Wikia Search vào ngày 7/1 tới...
  • Google mất thế độc tôn

    07/05/2007Trần VănGoogle trước giờ vẫn thống lĩnh thị trường truy tìm thông tin trên mạng nhiều béo bở, nhưng hiện các đối thủ đang tìm cách thiết lập một trật tự mới.
  • Google buộc luật bản quyền phải thay đổi?

    28/04/2007Thục PhươngTháng 12.2004, Google công bố một dự án mang tên Google Book, với tham vọng vươn tới thư viện của các trường đại học hàng đầu để scan và số hoá tất cả những tri thức chứa đựng trong những cuốn sách ở đó và đưa lên mạng. Dự án này hứa hẹn sẽ làm cho mọi cuốn sách in được truy cập như là một website bình thường...
  • Khám phá thế giới đa dạng Google

    09/07/2006Ra đời như một công cụ tập hợp và dò tìm website vào giữa những năm 90, nhiệm vụ của Google từ lâu đã hoàn tất. Thế giới Internet đặc biệt sôi động một phần lớn là nhờ hãng này. Hãng có tầm ảnh hưởng lớn đến mức hiện nay người ta không gọi là "tìm kiếm" mà nói là "google" một thông tin nào đó trên web..
  • Google ra mắt bốn sản phẩm và chiến lược mới

    12/05/2006P.T. (theo CNet, VNUNet)Bốn chương trình Google Desktop 4, Google Notebook, Google Trends và Google Co-op mà hãng dịch vụ tìm kiếm trực tuyến khổng lồ Mỹ giới thiệu hôm qua là những tiện ích hữu dụng cho cả người dùng cuối và các nhà kinh doanh...
  • Google có thêm kỹ thuật tìm kiếm mới

    16/04/2006Theo TPO/News.com/Unsw.eduGoogle đã có được một kỹ thuật tìm kiếm thông tin mới thông qua một sinh viên người Australia. Đó là anh Ori Allon, 26 tuổi, đang theo học Tiến sĩ tại Đại học New South Wales...
  • Google biết về bạn nhiều hơn bạn nghĩ?

    26/01/2006The RegisterKết quả của một cuộc khảo sát gần đây cho thấy có tới hơn ba phần tư (77%) số người sử dụng Internet không biết là nhà cung cấp dịch vụ tìm kiếm hàng đầu thế giới Google ghi nhận và lưu trữ các thông tin cá nhân của họ...
  • Thế giới công nghệ tìm kiếm xoay quanh Google

    01/01/2006P.T. (theo VNUNet)Rất nhiều công ty coi là công cụ search là chiếc chìa khóa vàng giúp họ trở nên giàu có trong nháy mắt giống như Google. Hãng tìm kiếm này đã thế chân Microsoft trở thành hình mẫu kinh doanh lý tưởng của năm nay...
  • Chúng ta sẽ Google mọi thứ?

    14/11/2005Các tiến bộ kỹ thuật gần đây cũng như chiến lược của Google cho thấy khả năng "cướp ngôi" Microsoft có thể trở thành hiện thực trong một vài năm nữa.
  • Google đăng trực tuyến những cuốn sách đầu tiên

    05/11/2005Những nội dung được quét và đăng tải online, trong dự án quy mô Google Print gây nhiều tranh cãi, là các tác phẩm văn học, lịch sử Mỹ thế kỷ thứ 19.
  • Google - một huyền thoại mới

    22/07/2005Nguyễn Bảo AnChỉ bảy năm sau khi được Sergey Brin và Larry Page, hai nhà nghiên cứu trẻ về tin học, lập ra vào tháng 9/1998, Google đã trở thành công ty hàng đầu trong lãnh vực tìm kiếm tư liệu trên Internet. Ngay vào tháng 6/2000, mỗi này đã có đến 18 triệu lượt tìm kiếm tư liệu nhờ sử sụng công cụ khổng lồ này. Và chỉ một năm sau, số lượt tìm đã lên đến 100 triệu
  • xem toàn bộ