Bộ Giáo dục - Đào tạo vừa đăng một số thông báo mời thầu tư vấn thực hiện khảo sát sinh viên các trường đại học Việt Nam và tư vấn thực hiện khảo sát giảng viên các trường đại học Việt Nam... Đáng nói là nguồn vốn của dự án được vay từ Ngân hàng Thế giới.
Tại sao ngành giáo dục - đào tạo có cả hệ thống tổ chức từ bộ đến các trường, có bộ máy và biên chế hẳn hoi và hoàn toàn có thể làm được mà lại phải bỏ tiền vay Ngân hàng Thế giới ra thuê người khác làm? Vụ Quản lý sinh viên của bộ và phòng quản lý sinh viên của các trường đại học có thể làm được việc khảo sát sinh viên. Vụ Tổ chức - Cán bộ của bộ và phòng tổ chức - cán bộ các trường đại học có trách nhiệm và hoàn toàn có thể làm được việc khảo sát giảng viên. Thuê thì phải trả tiền cao. Vay thì phải trả nợ. Điều đó ai chẳng biết.
Tổ chức, quản lý chi tiêu ở ngành giáo dục đang rất bất hợp lý. Vì vậy, mối quan tâm của người dân đối với hiệu quả đầu tư cho giáo dục - đào tạo là rất chính đáng và có cơ sở. Một số chuyên gia và khoa học đầu ngành đã từng viết rằng: Bộ Giáo dục - Đào tạo bỏ ra 1 tỉ USD Mỹ để đấu thầu các dự án biên soạn lại sách giáo khoa; nếu biết tổ chức tốt và huy động người thực tài làm thì chỉ cần 200 triệu USD Mỹ là đủ.
Hiệu quả đầu tư cho giáo dục - đào tạo không chỉ là mối quan tâm lớn của người dân, mà tại không ít kỳ họp Quốc hội, một số đại biểu Quốc hội cũng rất bức xúc và chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo. Nhưng rất tiếc sự trả lời của người đứng đầu ngành lại không rõ ràng và thuyết phục; nhất là sau đó, hầu như chưa khắc phục được gì.
Cũng cần phản ánh một thực trạng về thu của nhà trường. Do thực hiện quyền tự thu - tự chi, có trường đã thu học phí cao ngất ngưởng. Đầu năm nay, theo quy định cán bộ công chức phải qua đợt bồi dưỡng mới được dự thi chuyển ngạch hoặc nâng bậc, nên phải đến "học" tại một "học viện" có hai ngày rưỡi, mà mỗi người phải nộp 625.000 đồng (tất nhiên là "tiền chùa" chi lại cho "chùa" thôi). Phải chăng thu bằng cách đó, mà đơn vị này được biểu dương là tự chủ tốt?
Do cách tổ chức, quản lý kém nên hiện nay, trong ngành giáo dục - đào tạo đang diễn ra tình trạng "lãng phí kép" rất lớn. Đó là chất lượng đào tạo thấp và hiệu quả đầu tư, sử dụng vốn vay thấp. Không chống được lãng phí kép này thì ngành giáo dục - đào tạo không thể "cất cánh" như nhiều người kỳ vọng.
