Văn hóa Việt thời… WTO: Trước tiên, hãy xã hội hóa cái đầu!
Sự kiện Việt
Văn hóa và hội nhập dường như đang trở thành một trong những chủ đề thời sự “nóng hổi” khi cả dân tộc “bơi ra biển lớn”, thưa ông…
Với tư cách cá nhân tôi ủng hộ việc Việt
Văn hóa Việt, tự bản chất là văn hóa mở. Nói cách khác, đó là nền văn hóa “không biết chối từ” mọi yếu tố nội sinh, ngoại sinh. Thế nhưng nó lại thiếu cái cốt lõi, nói một cách hình tượng thì nền văn hóa của chúng ta giống như một cái thân cây chuối (chứ không phải thân gỗ). Và cái thân chuối ấy được bện lại “bản sắc văn hóa thuần Việt”. Nhưng nói vậy không có nghĩa là ta không có “bản sắc”. “Bản sắc’ của ta chính là cách thức tổ chức, tiếp thu các yếu tố nội sinh và ngoại sinh. Chỉ có điều, hiện nay do căn tính tiểu nông, “quay lưng ra biển”,bế quan tỏa cảng suốt bao nhiêu thế kỷ vẫn tồn tại một cách âm ỉ, dai dẳng, thế nên cơ chế tiếp thu văn hóa của ta vừa hẹp hòi lại vừa manh mún, tùy tiện và thiếu tính hệ thống.
Nhìn vào tiến trình lịch sử, ta đã trải qua hai cuộc hội nhập văn hóa (cả tự nguyện lẫn cưỡng bức): thời trung đại - hội nhập văn hóa Hán và văn hóa Ấn. Thời cận đại - giao thoa với phương Tây. Còn bây giờ, thời hiện đại, ta gặp gỡ cả thế giới. Và vì thế càng cần đòi hỏi cơ chế tiếp thu bài bản hơn?
Để đối mặt với thử thách và có thể chủ động hội nhập, ta phải cải tiến cơ chế tiếp thu. Tức là phải tiếp thu có hệ thống, tiếp thu từ đầu đến đũa chứ không phải là tiếp thu quáng quàng, để rồi chỉ hớt lấy cái “bèo bọt”, cái lớp váng của thế giới.
Ý ông là để tiếp thu có hệ thống thì ta phải gạt bỏ căn tính tiếu nông, cùng thói đố kỵ, cào bằng “bốc thăm” hoặc “hạ gục” một cách cảm tính? Nói đâu xa, ngay trong môi trường nghệ thuật của ta, để xác định cho đúng cái gì là chân giá trị cũng không phải chuyện dễ!
Như một hệ quả tất yếu của giai đoạn “qúa độ”, sau cá cú “va đập” văn hóa, cái thước đo, các chuẩn mực giá trị bao giờ cũng bị đảo lộn, giá trị cũ trở nên lỗi thời, giá trị mới thì manh nha hình thành thậm chí chưa rõ hình hài. Trong âm nhạc thì ca khúc “nhái”, “lai” Tàu “lai” tây đủ cả. Trong mỹ thuật thì có sắp đặt, trình diễn. Trong văn học thì ta có đủ thứ lý thuyết
Còn để tạo nên những tác phẩm đích thực, những chân giá trị thì lại phụ thuộc rất nhiều vào năng lực sáng tạo của từng cá nhân.
Nhưng cái cá nhân sáng tạo ấy vẫn đang tồn tại trong “lũy tre làng’ ấy là tác nhân hạn chế tầm nhìn?
Tôi tin rằng những người sáng tạo nghệ thuật thực sự bao giờ cũng có xu hướng vượt ra khỏi cái truyền thống. Và đến một ngưỡng nào đó, con người cá nhân sẽ phát triển đến mức hài hòa với xã hội. Lúc ấy, sẽ không còn những bi kịch cá nhân
Đúng vậy! tuy nhiên, còn một việc không kém quan trọng là phải đề ra được chính sách, chiến lược, sách lược văn hóa hợp lý trong bối cảnh toàn cầu hóa. Điều đó phụ thuộc rất nhiều vào năng lực của các nhà hoạch định…
Nội dung khác
Tiếc thương bạn quý Huỳnh Bửu Sơn
22/06/2022GS. Trần Văn ThọĐắng
22/06/2022Lý Xuân HảiCryptocurrency - những rủi ro
22/06/2022Lý Xuân HảiTừ đọc sách đến khai minh của người Nhật
10/04/2014TS. Nguyễn Xuân XanhNhà báo là ai?
21/06/2015Nguyễn Hoàng LinhVài nét về lịch sử chính thống giáo
20/06/2022Phan Văn TúChuyện học & chuyện đời
20/06/2022Nguyễn Hoàng PhươngNhà báo yêu nước Nguyễn Văn Vĩnh
20/06/2022Nguyễn Thiên ViệtNhóm Thứ Sáu
15/04/2010Phan Chánh DưỡngLàm ăn bất chính sinh ra những kẻ ngông đốt tiền tỉ
13/10/2015Huyền Biển (Thực hiện)Cảm nghĩ về Lý Quang Diệu
30/03/2015Nguyễn Tất ThịnhSuy nghĩ về giàu nghèo và hãy thay đổi mình
14/01/2016Nguyễn Tất Thịnh