Vinashin nợ ai, ai nợ?

06:09 CH @ Thứ Tư - 03 Tháng Mười Một, 2010
Theo báo Thanh Niên ngày hôm nay, giải thích về hiện trạng Vinashin trước Quốc hội, BT Tài chính Vũ Văn Ninh nói rằng:

" Có ý kiến cho rằng hiện nay Vinashin vay nợ tới 86 nghìn tỉ đồng và toàn bộ nguồn vốn này đã mất. Theo số liệu của HĐQT Vinashin báo cáo Ban chỉ đạo tái cơ cấu, thì đến thời điểm 30.6.2010, số nợ của Vinashin 86.031 tỉ, nhưng mà tài sản trên sổ sách hiện nay của Vinashin 103.774 tỉ. Như vậy tiền vay này nó đang nằm trong các tài sản, các dự án, cũng có thể có dự án thì hiệu quả và có dự án chưa hiệu quả."

Nếu báo đưa tin đúng thì phát biểu của ông bộ trưởng Vũ Văn Ninh chứa hàm lượng thông tin rất thấp, do đó chưa trấn an được ai.

Một nguyên tắc vỡ lòng của kế toán Việt Nam là tại mọi thời điểm, bảng cân đối kế toán phải thiết lập được đẳng thức: Tổng tài sản= tổng nguồn vốn. Tổng nguồn vốn, đến lượt nó, gồm vốn + vay nợ.

Do đó, bất đẳng thức Nợ < Tài sản là điều hiển nhiên, nó chỉ không xảy ra khi anh làm ăn thua lỗ đến mức lỗ quét sạch toàn bộ vốn đầu tư ban đầu của anh, hay nói cách khác vốn của anh giờ này là con số âm- một trường hợp không còn gì để nói nữa.

Nếu tổng nợ các kiểu của Vinashin đúng là 86.031 tỷ và tổng tài sản đúng là 103.774 tỷ và đây là 2 số liệu ở cùng 1 thời điểm, ta có thể suy luận vốn chủ sở hữu của Vinashin (vốn điều lệ+ lợi nhuận tích góp qua các năm) = 103.774-86.031=17.743 tỷ.

Suy ra, tỷ lệ Vốn Chủ sở hữu/Tổng nguồn vốn là 17,1%, hệ số đòn bẩy (Nợ/Vốn Chủ sở hữu) là 4,85, những số liệu không phải là tốt, tình hình tài chính không phải là lành mạnh, nhưng chưa đến nỗi nguy kịch. Tuy nhiên, tôi ngờ rằng diễn giải về những con số này chưa thật rõ ràng nên chưa thể kết luận như thế.

Trước hết ta phải rõ nợ 86.031 tỷ là gì? Vinashin nợ ai?

Nợ ngân hàng và nợ dưới dạng phát hành trái phiếu là những thứ được nói đến đầu tiên và cũng là những khoản có giá trị lớn nhất trong cơ cấu nợ của các doanh nghiệp. Nhưng nợ không chỉ bao gồm chừng ấy, nó còn là nợ người lao động (lương hàng tháng trời chưa trả), nợ nhà nước (thuế hàng tháng trời chưa đóng), nợ nhà cung cấp (mua thép, mua dầu của người ta mà cả năm trời chưa trả triệu nào). Những cái này cũng rất dễ hiểu.

Nợ còn có thể là nợ khách hàng nữa. Thông thường khách hàng đầu ra nợ Vinashin nhưng cũng có thể ngược lại. Đó là khi người ta ứng trước tiền cho anh để anh đóng tàu cho người ta, xây kho nổi cho người ta mà anh mãi chưa làm. Tất nhiên trong những thứ hạch toán vào mục “khách hàng trả trước” này có những khoản không còn áp lực trả nợ nữa khi chính KH bỏ hợp đồng, chịu mất tiền đặt cọc, Vinashin mất những thứ hùng hục làm ra rồi bỏ đó, nhưng như báo chí đưa tin hồi năm 2008, đã có nhiều KH như PVN thắc mắc về tiến độ thực hiện hợp đồng của Vinashin khi tiền ứng trước đã ứng lâu rồi mà sản phẩm mãi chẳng thấy hồi âm.

Nếu 86.031 tỷ chỉ là 1 phần chứ không phải là tất tật các khoản nợ vừa nêu thì không thể tính toán ra những con số 17,1% hay 4,85 như phía trên được, nghĩa là tình trạng của Vinashin cần chờ phân tích thêm.

Bây giờ, ta giả định 86.031 tỷ là tất tật các khoản nợ và 103.774 tỷ là tổng tài sản của Vinashin ở cùng thời điểm. So sánh giữa nợ với tài sản là 1 thứ cần làm, tuy nhiên để đánh giá được khả năng trả nợ ta phải phân tích sâu hơn vào từng hạng mục, trong nợ, và trong tài sản.

Nợ thì như tôi vừa viết có rất nhiều dạng. Vay ngân hàng có vay ngắn hạn, trung hạn, dài hạn với các lịch trả nợ thiết kế khác nhau. Các khoản ngắn hạn tạo áp lực phải trả nợ ngay, xưởng anh đắp chiếu trùm chăn tất nhiên không lấy đâu ra tiền mà trả nợ phải xin dãn xin khoanh hoặc đảo vòng vòng; các khoản dài hạn được ân hạn, các khoản trái phiếu trả cuối kỳ áp lực tạm thời còn thấp nhưng đến hạn trả sẽ rất khác.

Tài sản, thì gồm nhiều thứ:

- Tài sản cố định như xưởng đóng tàu chẳng hạn-OK, hiện nay tình hình kinh tế chưa thuận lợi, hợp đồng ít thì nó làm việc cầm chừng, rồi mai này BDI tăng liên tục, thị trường thuận lợi trở lại, hợp đồng phi vào tơi tới, hãy đợi Vinashin vào vai Thánh Gióng! Tất nhiên kịch bản trong mơ này chỉ xảy ra khi khối TSCĐ của Vinashin chỉ chưa gặp thời thôi chứ rất chi là văn minh, bằng không, nếu nó là những thứ giá trị sổ sách tuy lớn nhưng thực tế chỉ là đống sắt vụn như những con tàu đắt tiền như tàu Hoa Sen không có khả năng sinh lợi đang hoen rỉ dần dần thì thôi khỏi nói!

- Tài sản dài hạn còn là xây dựng cơ bản dở dang, ví dụ như những xưởng đóng tàu đang xây dựng nửa chừng, Vinashin phải vay dài hạn để đầu tư vào đó, nhưng đầu tư dàn trải vào nhiều nơi quá, mỗi nơi một “ít”, xưởng đóng tàu chạy dọc bờ biển hình chữ S mà chưa cái nào ra hồn. Thị trường có hồi phục thì xưởng đóng tàu vẫn chưa vào cuộc để đáp ứng nhu cầu thị trường được vì chưa xây xong. Để xưởng xong xuôi vẫn cần phải đầu tư tiếp, vẫn chờ vay tiếp. Như vậy, tài sản dạng đang XDCB dở dang quá lớn thì như đang ôm 1 quả bom nổ chậm.

- Tài sản dài hạn còn là đầu tư dài hạn các kiểu, như thành lập Cty con (50-100% vốn Cty mẹ, nắm quyền kiểm soát các công ty khác mà lại hoạt động trong những lĩnh vực anh không có kỹ năng nghề nghiệp để kiểm soát), góp vốn liên doanh liên kết (không nắm quyền kiểm soát lệ thuộc vào trình độ quản lý của anh khác), mua cổ phiếu các Cty khác v.v. Những khoản đầu tư này ra sao, khoản nào đem lại lợi nhuận, khoản nào là ném tiền qua cửa sổ, khoản nào có khả năng được cứu như 1 thương vụ đầu tư cổ phiếu được chuyển qua SCIC? .v.v, không làm rõ tính chất của những khoản đầu tư này, chỉ nói chay con số vo tròn sẽ không trấn an ai được.

- Đến tài sản lưu động, nó có nhiều hạng mục nhưng 2 hạng mục được nói nhiều nhất là phải thu khách hàng và hàng tồn kho. Phải thu có khả năng thu hồi được nợ hay không, bao nhiêu khách hàng bùng nợ, bao nhiêu khoản nợ khó đòi, bao nhiêu khách hàng tử tế trung thực sẵn sàng trả nợ đấy nhưng tình hình bi đát quá nên lực bất tòng tâm v.v. Hàng tồn kho đối với Vinashin không chỉ là tàu chưa bán (liệu có bán được không?, thị trường có nhu cầu đối với loại tàu nào?), thép để trong kho chưa đưa vào sản xuất (thép đóng tàu đấy nếu không dùng thì có bán được cho ai khác không, khi toàn ngành đóng tàu sa sút?) mà còn là chi phí SXKD dở dang, một nửa con tàu đang đóng dở chẳng hạn. Nghĩa là cùng 1 con số phải thu hay hàng tồn kho nhưng nếu chất lượng của những hạng mục này khác nhau ta sẽ được những bức tranh hoàn toàn khác biệt.

Nhưng vấn đề là "chủ nợ" Vinashin nào, hay câu hỏi “ai nợ”?

Như đã nói, đầu tư dài hạn của Vinashin có việc góp vốn lập các Cty con. Từ nãy đến giờ là nói Vinashin mẹ. Cty mẹ này, Tập đoàn công nghiệp tàu thủy Vinashin đúng là đã từng có tư cách pháp nhân, như sách đã chép: “Tập đoàn Kinh tế Vinashin được thành lập theo Quyết định số 103/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 15/5/2006 và Quyết định 104 QĐ-TTg thành lập Công ty mẹ Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam”. Đến giờ G 30/6/10 chuyển theo luật doanh nghiệp, Tập đoàn (tức Cty mẹ) đã có quyết định chuyển đổi thành Cty TNHH NN một thành viên Vinashin. Số nợ 86.031 tỷ có lẽ là số nợ của Cty mẹ này.

Còn cách hiểu tập đoàn theo nghĩa cả gia đình, cả mẹ+các con thì tập đoàn dạng này không có tư cách pháp nhân nào cả, nhưng số liệu tài chính của mẹ+con được thể hiện trong báo cáo tài chính hợp nhất mà Cty mẹ phải chịu trách nhiệm. Tổng nợ của toàn gia đình Vinashin với bên ngoài (loại trừ các khoản nợ nội bộ giữa mẹ với con, giữa các con với nhau) tất nhiên là một con số khác hẳn với tổng nợ của riêng mình Cty mẹ. Mà con số này mới là con số khủng khiếp trong khi tổng vốn chủ sở hữu của cả gia đình không sánh được tương xứng, vốn tự có của mẹ đầu tư vào con thì phần đầu tư đó chỉ tính 1 lần không thể lấy vốn mẹ+vốn con được, nếu nhìn toàn nhóm, toàn “tập đoàn”, chắc chắn số liệu chung sẽ bi đát hơn nhiều.

Có thể nói Vinashin chỉ biết góp vốn cho công ty con Vinashinlines thôi, Vinashinlines có tư cách pháp nhân đàng hoàng, là Cty độc lập, nó nợ ai (vay ai đó mua tàu) thì đó là trách nhiệm của nó, cho nên chẳng cần nhìn toàn nhóm như thế. Nhưng trên thực tế rất nhiều ngân hàng cho những ông công ty con của Vinashin vay với bảo lãnh của Cty mẹ Vinashin.

Nếu công ty con không trả được nợ thì Vinashin mẹ phải trả thay. Những khoản này nếu không tính cho Cty mẹ thì con số nợ của Vinashin có thể tạm coi là dễ chịu, nhưng nếu tính sẽ không còn dễ chịu như bộ trưởng Ninh định trấn an các đại biểu Quốc hội của chúng ta nữa.
Nguồn:Cavenui Blog
LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Bauxite và Vinashin

    30/10/2010Nguyễn Vạn PhúGiữa hai dự án bauxite ở Tây Nguyên và Vinashin có điểm gì chung?
  • Vẫn theo kiểu của nền kinh tế quản lý tập trung

    28/10/2010TS. Nguyễn Sỹ Phương, CHLB ĐứcNếu coi thực tiễn là thước đo của chân lý, thì vụ Vinashin chính là một căn cứ không thể bác bỏ, để không chỉ đoạn tuyệt với vai trò chủ đạo, chi phối của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) bằng ý chí quyền lực nhà nước, mà quan trọng hơn, trả nó về đúng chức năng kinh doanh độc lập của nó...
  • Việc nước: từ bôxit tới Vinashin

    25/10/2010Tân DânThật mới mẻ với truyền thống sinh hoạt chính trị dựa trên sự nhất trí, bản kiến nghị dừng triển khai dự án khai thác bôxít ở Tây Nguyên của nhiều nhân sĩ trong nước không những đã không bị ngăn chặn mà còn được người đại diện Chính phủ tuyên bố “còn có ý kiến thì còn tiếp tục nghe”...
  • Độc đoán, chuyên quyền làm đắm con tàu lớn (...)

    22/10/2010Chí TùngCon tàu lớn (...) quyết định làm theo ý mình**) là một việc cố ý làm trái với chỉ đạo của Chính phủ...
  • Nỗi lo trả nợ

    20/10/2010Tư GiangTrong các báo cáo thẩm tra hàng năm, Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội luôn đề nghị Chính phủ “báo cáo chi tiết về tình hình vay nợ và trả nợ”. Những con số được công bố gần đây bởi ủy ban này cho thấy số nợ phải trả hàng năm là rất cao, tới 70.250 tỉ đồng (3,7 tỉ đô la) năm 2010, 58.800 tỉ đồng (3 tỉ đô la) năm 2009, và 51.200 tỉ đồng (2,6 tỉ đô la) năm 2008...
  • Tái cơ cấu Vinashin theo hướng nào?

    24/09/2010Lê Văn TứĐến nay, kế hoạch tái cơ cấu tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) vẫn chưa được công bố, ngoài một vài thông tin lẻ tẻ cho thấy việc tái cơ cấu đã khởi động. Vì thế lòng dân không yên, bởi mọi tổn thất mà Vinashin đã gây ra, sớm hay muộn, trực tiếp hay gián tiếp, cũng sẽ do người dân chịu...
  • Vinashin và lỗ hổng tài chính

    16/09/2010Anh VũSau khi Tập đoàn Vinashin không còn khả năng trả nợ, người ta mới giật mình, đặt câu hỏi: ai đã quản lý, kiểm tra, giám sát các nguồn vốn của Vinashin? Nếu quản lý, giám sát tốt, chắc chắn sẽ không dẫn tới tình trạng như hiện nay...
  • Để không còn một Vinashin

    04/09/2010Nguyễn Ngọc BíchVượt qua những sự xúc động khác nhau đối với Vinashin, tôi xin giải thích tình trạng của nó theo quan điểm quản trị kinh doanh hay quản trị xí nghiệp (business management) để hy vọng trong tương lai sẽ không còn một vụ như thế...
  • Đóng tàu để làm gì?

    24/08/2010Đỗ Thái BìnhKhi bàn về sự cần thiết phải có biện pháp cứu Vinashin người ta thường nói chung chung tới chiều dài 3200 km đường biển, coi như có biển dài, nhất định phải có công nghiệp đóng tàu. Điều đó không sai, nhưng đâu phải cứ có biển dài là phải đóng tàu xuất khẩu, phải trở thành cường quốc hàng đầu về công nghiệp đóng tàu của thế giới...
  • Thuyền Rùa và thuyền Cổ lâu

    17/08/2010Đỗ Thái BìnhĐọc cuốn tự truyện kể lại đời mình của ông chủ tập đoàn Hyundai, có lẽ ai cũng phải xúc động trước ý chí, quyết tâm dời non lấp biển của Chung –Ju-Yung. Sau những thành công trong xây dựng, chàng thợ hồ học vấn tiểu học ở tuổi năm 55 nhảy sang lĩnh vực đóng tàu. Cần có số vốn 80 triệu đô la để dựng nhà máy, Chung đã sang London, cố thuyết phục Ngân hàng Barclays. Bằng cấp anh đâu? Quá trình kinh nghiệm đóng tàu của anh đâu?
  • Nợ...

    06/08/2010Trí QuânCon tàu khổng lồ Vinashin của "nền đóng tàu đứng thứ 5 trên thế giới" mất lái, hải trình đứt gãy, nửa chìm nửa nổi. Thuyền trưởng bị bắt, để lại phía sau trôi nổi những phận người...
  • Sửa chữa những khuyết tật qua chuyện Vinashin

    01/08/2010Khánh Linh - Việt LamPhải thấy rằng câu chuyện Vinashin là do sơ xuất của cả hệ thống chính trị. Bởi vậy, để sửa chữa những khuyết tật của mô hình tập đoàn thời gian qua thì cả hệ thống phải thống nhất ý chí và hành động – Chuyên gia Nguyễn Trần Bạt, TGĐ Invest Consult nhận định...
  • Nói gì về Vinashin lúc này?

    24/07/2010Đỗ Thái BìnhTrước tình hình Vinashin hiện nay, các nhà quản lý đất nước cần có những quyết định dứt khoát: đóng cửa các cơ sở, dự án chỉ cốt chơi trội; tập trung mọi nguồn lực cho các cơ sở, dự án gắn liền với yêu cầu vận tải, đánh bắt, bảo vệ chủ quyền trên biển; cố cứu giữ các thành quả công nghệ vừa thu lượm được dù với giá rất đắt do đầu tư dàn trải, thiếu bài bản, đặc biệt là các lớp kỹ sư và công nhân vừa được chạm tay tới nhiều công nghệ mới; duy trì và phát huy các thiết bị công nghệ mới rất đắt tiền, kể cả cần bố trí, phân phối lại, bổ sung cho phù hợp.
  • Vinashin, kết quả thí điểm

    06/07/2010Sáu NghệDư luận đang đặc biệt quan tâm đến Tập đoàn Vinashin không chỉ vì kết quả kinh doanh. Nhớ lại, ngày 15-5-2006, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 103/QĐ-TTg phê duyệt Đề án thí điểm hình thành Tập đoàn Kinh tế Vinashin, trên cơ sở tổ chức lại Tổng Công ty Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam. Trong năm 2006 còn ra đời nhiều tập đoàn kinh tế nhà nước khác...
  • Vấn đề Vinashin – nhìn từ nhiều phía

    06/07/2010PGS TS Vũ Trọng KhảiCác tập đoàn kinh tế nhà nước ở Việt Nam, theo quy định của Chính phủ, đột nhiên phải thu gom hàng chục, thậm chí hàng trăm doanh nghiệp con. Các doanh nghiệp này từ trước đến giờ “không quen biết” gì nhau, nằm ở rải rác khắp nơi, nay cùng “chui” vào một “rọ quản lý” của tập đoàn...
  • Tập đoàn nhà nước và cỗ xe kinh tế Việt Nam

    30/06/2010Nguyễn Trần BạtNền kinh tế VN hiện nay được vận hành như một cỗ xe ngựa. Cỗ xe ấy phải loại bỏ những yếu tố đã quá lạc hậu để tạo điều kiện cho con ngựa chạy với tốc độ phát triển mà đời sống đòi hỏi. Ngược lại, con ngựa cũng phải lường hết được những "ổ gà" trên đường...
  • Tại sao người giàu nhanh hay bị phá sản?

    26/12/2005Trần Cao DũngTôi thường nghe mọi người nói : ‘Khi nào tôi kiếm được thật nhiều tiền, tất cả các vấn đề khó khăn về tài chính sẽ chấm dứt.’ Trong thực tế những rắc rối chỉ mới bắt đầu. Một trong những nguyên nhân khiến nhiều người mới trở nên giàu có lại phá sản ngay vì họ luôn dùng những công thức, thói quen tài chính cũ để áp dụng vào việc giải quyết những vấn đề tài chính mới...
  • Những sai sót cần tránh trong công tác kế toán tài chính

    28/01/2004Làm công tác kế toán như nuôi con mọn, mỗi nghiệp vụ, mỗi quá trình đều cần tới các thủ tục giấy tờ mà nhiều khi người thực hiện không để ý tới hoặc không lường trước, Một sai sót dù rất nhỏ cũng có thể dẫn đến nhiều phiền phức cho doanh nghiệp, thậm chí có thể tiềm ẩn hậu quả rất lớn, bài viết này xin giới thiệu tới bạn đọc những sai sót nho nhỏ cần tránh khi thực hiện tác nghiệp hoặc hoàn thiện các thủ tục chứng từ kế toán...
  • xem toàn bộ