ChúngTa.com

Nhờ sự phát triển ngày càng mạnh của các phương tiện nghe - nhìn, nên đã hơn nửa thể kỷ, cứ mỗi nửa cuối tháng Tám hàng năm là khắp nước Việt mình lại vang tràn các bài ca Cách mạng. Nghe trên sóng phát thanh, vừa nghe vừa nhìn qua truyền hình, từng bài... từng câu ca... đều như “tiếp lửa” thêm vào lòng mỗi người.

Mà, trong các bài hát ấy, thì Tiến quân ca^*) của nhạc sĩ Văn Cao xứng đáng đứng vững ở vị trí thứ nhất. Đến mùa thu Canh Dần 2010 này, ca khúc thấm đẫm hồn nước đó đã 66 năm đồng hành cùng dân tộc. Và chắc chắn, sức sống của “Tiến lên, cùng tiến lên, nước non Việt Nam ta...” sẽ vượt trăm năm...

Không chỉ vượt thời gian, mà còn vượt cả về không gian! Một thông tin trên báo nước mình giữa khi vòng chung kết World Cup 2010 đang sôi động cho biết: Đã mấy năm rồi, đại sứ và các cán bộ đại sứ quán ta ở Venezuela được nhiều chính khách của nước bạn mời đến dạy hát bài Quốc ca Việt Nam. Và, nhiều người nước mình có dịp đến các nước khắp năm châu để công tác - học tập - lao động - du lịch... cũng kể rằng, có nhiều người ở các nước cũng thuộc “Đoàn quân Việt Nam đi, chung lòng...”

Thật tự hào! Song cũng thật đáng suy ngẫm, khi càng gần đây thì dường như càng tăng số người không thật thuộc Quốc ca. Mà có lẽ, nguyên nhân chính, là bởi ít được hát, vì ở rất nhiều nơi cứ quen dùng băng đĩa để “nhả” tiếng trong mỗi lễ chào cờ, đã “tước quyền được hát” của các công dân. Không được “văn ôn - võ luyện”, khiến ít được “tự mình hát”, dẫn đến...

Thấy rõ điều ấy làm giảm công dụng bồi bổ lòng yêu nước, nên từ đầu tháng 4/2010, Bộ Giáo dục & Đào tạo đã chỉ thị: Tất cả học sinh - sinh viên cùng cán bộ - giáo viên các trường phổ thông - đại học trong cả nước phải hát Quốc ca mỗi khi chào cờ đầu tuần. Quy định đã có, song trong hai tháng cuối của năm học trước và qua khai mạc nhiều trại hè gần đây, vẫn phổ biến ở các trường sự “đứng nghiêm nghe...” mà thôi. Vì thế, mong sao Bộ có thêm chỉ đạo, để vào ngày 5/9 khai giảng năm học 2010 - 2011 sẽ 100% giáo viên - học sinh các trường cùng hát Quốc ca.

Và, không chỉ ở các trường, khi từ năm 2004 đã có nhân dân ở xã Chư H’reng thuộc Thành phố Pleiku cứ mỗi sáng thứ Hai lại tập trung ở nhà Rông để chào cờ và hát, rồi thêm ngành Tòa án ở TP.HCM - cơ quan Đoàn TNCS Hồ Chí Minh của TP.Hà Nội... cũng vậy. Vì thế tôi nghĩ mọi đơn vị hành chính - sự nghiệp, mọi công ty, nhà máy... cũng đều có thể làm như thế. Sẽ lớn vô cùng, sức khơi gợi từ rộng rãi lan tỏa, khi mỗi sáng đầu tuần có triệu triệu khuôn ngực cùng căng bật lời ca “Cùng chung sức phấn đấu xây đời mới...” đầy hào sảng.

Hát quốc ca, việc cần thiết của công dân
(Vũ Mão, Tuổi trẻ)

Ngày 8-7-2010, tại đại hội Hội Nhạc sĩ VN, nhạc sĩ lão thành Phan Huỳnh Điểu đã có bài phát biểu quan trọng. Riêng về nội dung quốc ca và hát quốc ca, tôi nhớ mấy ý mà nhạc sĩ nói:

1- Quốc ca là hồn khí thiêng dân tộc. Suốt mấy chục năm, bài hát ấy là vũ khí thiêng liêng đã đi cùng những người chiến sĩ và toàn thể nhân dân VN xung trận, tiêu diệt kẻ thù, giành độc lập cho Tổ quốc.

2- Có lúc ở nước ta định thay đổi quốc ca, nhưng đó là điều không thể.

3- Ngay như ở nước Nga, sau khi Liên Xô đổ vỡ, họ chọn quốc ca mới, nhưng rồi qua mấy năm cũng lại trở về với quốc ca Liên Xô một thời hùng vĩ, tất nhiên có sửa lời cho phù hợp.

4- Chúng ta vừa xem World Cup, trước khi hai đội thi đấu các cầu thủ đều hát quốc ca nước mình với hào khí xung trận.

5- Bây giờ ở nước ta mọi người rất ít hát quốc ca, ngay ở những diễn đàn quan trọng nhất của đất nước cũng không mấy ai hát. Không biết các vị có thuộc lời quốc ca không?

6- Đề nghị Hội Nhạc sĩ VN cần có chính kiến rõ ràng về vấn đề này và yêu cầu tất cả mọi người VN hát quốc ca.

Tôi rất đồng tình với ý kiến của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu.

Tôi nhớ lại tại kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa X vào tháng 7-1997, có đại biểu đã nung nấu và tâm huyết nêu vấn đề các đại biểu cần hát quốc ca. Khi đó tôi hết lòng ủng hộ và với trách nhiệm là trưởng đoàn thư ký kỳ họp Quốc hội, tôi đã làm một số việc:

1- Bàn với đại biểu Quốc hội, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân đề nghị với đoàn quân nhạc điều chỉnh cao độ của bài hát cho phù hợp với giọng hát của mọi người. Trước đây quốc ca để ở giọng si giáng trưởng, nay đều chỉnh về giọng fa trưởng.

2- Trong công văn gửi các đại biểu Quốc hội về chương trình kỳ họp có một nội dung: đề nghị các đại biểu hát quốc ca tại phiên khai mạc. Đồng thời đoàn thư ký gửi tới các đại biểu cả nhạc và lời của quốc ca để các đoàn đại biểu Quốc hội ôn luyện lại cho thuộc.

Với các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước tôi gặp trực tiếp và đề nghị hôm khai mạc sẽ hát quốc ca. Tôi vui vẻ và hài hước nói rằng:

- Phiên khai mạc có truyền hình trực tiếp, nếu đại biểu nào không hát thì cử tri sẽ phê bình đấy! Ngay cả có mấp máy miệng chăng nữa mà không thuộc thì cử tri cũng biết và không hài lòng đâu.

3- Suốt cả nhiệm kỳ khóa X, mỗi lần tới kỳ họp Quốc hội tôi đều nhắc nhở thường xuyên nên việc hát quốc ca đã được duy trì đều đặn.

Hát quốc ca không nên coi là chuyện nhỏ mà nên nghĩ đó là việc làm cần thiết của mỗi công dân với Tổ quốc VN thân yêu.

^*)Quốc ca Việt Nam do cố nhạc sĩ Văn Cao (1923-1995) sáng tác vào năm 1945, đầu tiên có tên là Tiến quân ca. Ngày 13 tháng 8 năm 1945, chủ tịch Hồ Chủ Tịch đã chính thức duyệt Tiến quân ca làm quốc ca của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 17 tháng 8 năm 1945, trong cuộc mít tinh của nhân dân Hà Nội trước Nhà hát lớn, bài Tiến quân ca đã được cất lên. Cũng tại quảng trường Nhà hát lớn, ngày 19 tháng 8 năm 1945, trong cuộc mít tinh lớn, dàn đồng ca của Đội Thiếu niên Tiền phong đã hát bài Tiến quân ca chào lá cờ đỏ sao vàng.

Năm 1946, Quốc hội khóa I đã quyết định chọn Tiến quân ca làm quốc ca. Trong bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam, tại điều 3 ghi rõ: "Quốc ca là bài Tiến quân ca". Năm 1955, kỳ họp thứ 5 Quốc hội khoá I đã quyết định mời tác giả tham gia sửa một số chỗ về phần lời của quốc ca.

Sau năm 1975, hai miền Nam Bắc thống nhất và quốc ca của Việt Nam là Tiến quân ca (tại miền Nam trước đó từ năm 1956 đã chọn bài Tiếng gọi thanh niên của Lưu Hữu Phước đổi tên thành Công dân hành khúc làm quốc ca của Việt Nam Cộng Hòa).

Năm 1981, Việt Nam tổ chức sẽ thay đổi quốc ca. Một cuộc thi được mở ra nhưng sau hơn một năm, cuộc thi không đạt kết quả.