Một số hội chứng tâm lí trong giao tiếp ứng xử

09:58 CH @ Chủ Nhật - 28 Tháng Hai, 2016

Con người, dù là ai luôn phải hòa nhập, gắn mình và tồn tại trong một môi trường xã hội để giao tiếp với người khác, khẳng định được cái riêng của mình, phát biểu được chủ kiến, từ đó nhận được sự hưởng ứng hay trợ giúp cho điều mình mong muốn. Giao tiếp ứng xử là cách phổ biến nhất trong hoạt động sống, vì trong mọi trường hợp ai cũng phải làm việc và mưu cầu thông qua, với người khác..
.

Mấu chốt là phải xuất phát điểm từ việc hiểu rõ cái chung để bộc lộ bản thân, đi đến cái riêng - đó là một thử thách lớn về khả năng giao tiếp ứng xử của bạn. Thành công hay thất bại là ở chỗ đó. Các tập quán và quan niệm chung của tổ chức hay rộng hơn là của xã hội, có thể khác nhau, một cách lâu dài sẽ tạo cho bạn một phong cách giao tiếp ứng xử, nhưng trên nền đó bạn muốn chứng tỏ điều riêng gì mà Bạn muốn đây? Bản sắc của bạn phải được bộc lộ tích cực như một giá trị cơ bản trong giao tiếp khiến bạn được thừa nhận.

Dưới đây chúng tôi sẽ đưa ra một số hội chứng điển hình trong giao tiếp ứng xử có tác dụng dương tính hay âm tính đến sự thành công trong giao tiếp với các đối tác của bạn trong cuộc sống tùy thuộc vào việc bạn nhận thức nó đến đâu và ứng dụng như thế nào.

Nguyên nhân của các loại hội chứng tâm lý dưới đây thường là:

  • Thứ nhất là: xuất phát từ sự hạn chế các năng lực của bản thân ( như phẩm chất, khả năng, những lợi thế ), về nơi xuất xứ của bản thân ( gia đình, doanh nghiệp và xã hội, địa vị bản thân );
  • Thứ hai là do không có điều kiện được bảo vệ hay hậu thuẫn bởi tổ chức tốt, hay bởi những người có sức mạnh và uy tín hơn ( như là doanh nghiệp, nghiệp đoàn hay chính phủ, hệ thống luật pháp, thủ trưởng );
  • Thứ ba là phải thường xuyên sống trong môi trường không cân bằng ( các mối quan hệ xã hội, quan hệ với thiên nhiên, quan hệ với thế giới tâm linh có thể sai lạc, cực đoan ).

Bài này là sự tiếp tục với bài tôi đã đăng trên chungta.com ( Các qui luật trong hành vi ứng xử ). Hi vọng có thể giúp ích bạn đọc thêm một chút hiểu biết để chủ động, tích cực tích lũy những năng lực giao tiếp ứng xử trong nhưng hoàn cảnh sống và làm việc khác nhau

Tiền đề : Con người trở nên rất đáng sợ khi :

- Bị mất mặt trước người khác
- Bị bóc mẽ tâm địa
- Bị tước khả năng xử sự bình thường

1- Hội chứng rạp hát

Bạn vào rạp hát để xem kịch hay nghe hát, khi kết thúc, bạn có thể vì một lí do chưa rõ ràng mà không thấy nó hay, chưa biết có nên tán thưởng hay không, nhưng xung quanh bạn, mọi người vỗ tay rào rào. Tình hình ấy một cách trực tiếp khiến bạn vỗ tay, nếu không bạn sẽ tự thấy xấu hổ vì thiếu lịch sự, sẽ lạc lõng, bạn thấy ít nhất mình cũng không kém hiểu biết hơn những người khác

Trong giao tiếp nhiều khi để chứng tỏ mình cũng như người khác xung quanh hay ho và am tường mà bạn có thể dễ dàng cho qua sự bất cập trong thảo luận hoặc không tham gia sâu vào sự việc. Nếu điều này làm cho đối phương phát hiện ra, họ lợi dụng điều đó để hướng vào lợi ích của riêng họ, bằng cách chủ động tiến hành trao đổi với bạn ở những không gian văn hóa, đưa ra những ý kiến lịch sự, khá sâu về khía cạnh kĩ thuật và nghe có vẻ uyên bác về lĩnh vực mà họ đang nói, hoặc mượn lời của các nhà chuyên môn tên tuổi, của số đông, hoặc gán cho những ý kiến là của những danh nhân, của người có địa vị cao trong xã hội. Do bạn không am tường, hoặc không có sẵn chính kiến, lại ở bầu không khí Văn hóa, nên đã dễ dàng xuôi theo dòng dẫn dắt của họ để cuối cùng đi đến a tòng với một kết cục rất ít có lợi cho bạn. Bởi vì lúc bạn nhận ra điều này thì cũng chính là lúc bạn mắc phải thế bị kẹt tiến thoái lưỡng nan. Đương nhiên câu chuyện có thể hoàn toàn ngược lại, người bị lôi cuốn vào hội chứng này lại là đối tác của bạn, một khi bạn tạo ra được cái gọi là ‘Hiệu ứng văn hóa đám đông’ . Tóm tắt của loại hội chứng này là:

Trong không gian mang màu sắc Văn hóa, trang trọng …người ít hiểu biết và ít sẵn sàng có chính kiến nhất thường hưởng ứng, phản xạ theo số đông, nhằm giảm rủi do về hành vi, thái độ của mình trong cách đánh giá của đại bộ phận còn lại

2- Hội chứng lây lan ( Bầy đàn )

Câu chuyện hài hước của Azit Nexin về dòng người nối đuôi nhau xếp hàng mua mũ ( dù đầu đang đội mũ, giá trị mũ không bao nhiêu, và chẳng cần đến nó lắm ) là một ví dụ hay về loại hội chứng này - biểu hiện tâm lí xã hội của con người trước hành vi mang tính đám đông. Người ta tin rằng hành vi của đám đông thường xuất phát từ những lí do xác đáng và mang ý nghĩa phổ quát. Hành động theo đám đông hoặc dấn mình lẫn vào hành vi chung của đám đông, dưới một lớp vỏ ý thức : ‘trong đám đông luôn có cái lý nào đó’, nếu không thu được lợi thì ít nhất sẽ có tác dụng giảm nhẹ sự rủi do về tâm lí và hành vi cho mỗi người khi họ làm một việc nào đấy trong khuynh hướng hành vi đám đông đó. Ví dụ khi nhiều người bỏ tiền ra mua cổ phiếu, bạn mặc dù chưa hiểu sâu và chưa có phân tích kĩ về việc này nhưng bạn dễ có khuynh hướng bỏ số tiền nhàn rỗi của mình, thậm chí đi vay để mua cổ phiếu.
Những người làm kinh doanh hay lợi dụng hội chứng này để lôi kéo những người ‘ngoài rìa’ tham gia vào những hoạt động thương mại của họ bằng cách tạo ra hay tổ chức những sự kiện, những trào lưu có qui mô lớn, trong đó lồng vào những thông tin, quan điểm khiến người ta cảm nhận đó là ‘xã hội’…Bạn có thể thành công trong giao tiếp ứng xử với đối tác nếu bạn tạo ra được cái gọi là ‘khuynh hướng hay hành vi cộng đồng mang tính xã hội’ khi đó bạn lôi kéo được đối tác vào con đường bạn muốn…

Tóm tắt của hội chứng này là:
- Trong mỗi con người chứa đựng sẵn phản xạ ‘hành vi bầy đàn’. Khi điều đó được cảm nhận theo cách ‘xã hội’ hay ‘khuynh hướng cộng đồng’ thì những người ít thông tin, những người đang có ‘mục đích lang thang’ dễ tập trung vào đó, hoặc ‘a dua’ vào trào lưu.


3- Hội chứng "con gà mái "

Hội chứng này được suy diễn từ câu hỏi vui như sau: con gà mái nghĩ gì khi bị con gà trống đuổi ? Câu trả lời đúng là: con gà mái nó nghĩ rằng liệu ta chạy thế này có nhanh quá không ?! ý nghĩa của điều này là bạn nên nắm vững thuật kích thích và điểm kích thích tới hạn dành cho người mà bạn xem là đối tác, cần giao tiếp ứng xử, để đạt được mong đợi một cách hiệu quả nhất. Có thể phát biểu về hội chứng này như sau:

Cái dễ có được là cái ít có giá trị. Một trong những điều được coi là giá trị khi người ta phải vượt qua thách đố mà theo đuổi được đối tượng mới thấy đối tượng đáng quí và mãn nguyện với chính mình. Biết kích thích sự hào hứng của đối tác bởi sự đề cao giá trị bản thân trong một giới hạn thách đố khả thi.

Tính thách thức là ‘tâm lí đinh’ trong trò chơi cuộc sống. Đó là niềm vui, là sự thể hiện sự khôn ngoan….để dần dần tìm thấy sự chấp nhận được lợi ích của mỗi bên sau khi vượt qua các khó khăn và trở ngại . Cuộc sống không dễ dàng, Cuộc sống luôn có điều kiện và đòi được trả ‘đúng gia’ cho mỗi một mưu cầu của bạn. Vậy tại sao bạn không tạo cơ hội cho họ có chút niềm vui đó? Nếu bạn xác định chắc chắn rằng đối tác chính là người mà bạn cần, thì bạn hãy nên biết đưa ra điều kiện của mình từng bước nhỏ, trong một cố gắng thăm dò phản ứng của đối tác để điều chỉnh ngay mức độ các điều kiện đó với thiện chí là để họ sẽ chấp nhận, theo đuổi và đáp ứng được. Nhưng đôi khi việc bạn sốt sắng quá mức khiến cho đối tác có cảm giác nghi ngại, hoặc họ sẽ tự cao tự đại mà sẽ khắt khe với bạn hơn. Bạn nên kích thích đối tác, tùy thời điểm, điều tiết tốt với mức độ khiến họ luôn hào hứng. Tức là nên xác định được điểm tới hạn về mong muốn về nhu cầu của đối tác, và hãy dự trữ khả năng ứng xử thực tế của bạn đủ để thu hút và dẫn đắt được sự quan tâm của đối tác, chống được ‘tình trạng bão hòa’ về tâm lý của đối tác.

(2009)

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Phiếm luận văn hóa giao tiếp online…

    03/05/2017Trịnh Tuấn“Nếu bạn có một cái bánh mì, tôi có một cái bánh mì, ta đổi cho nhau, thì mỗi người vẫn chỉ có một cái. Nhưng nếu bạn có một luồng tư tưởng, tôi cũng có một luồng tư tưởng, ta đổi cho nhau thì mỗi người có đến hai luồng tư tưởng”...
  • Thói hư tật xấu của người Việt: tùy tiện giao tiếp, thạo sử người, chẳng học ai cả

    24/09/2015Vương Trí NhànNgười nước mình từ xưa đến nay, cái tâm lý đối với việc học là học mà đi thi, đi học cũng như đi buôn bán hay làm nghề, cái mục đích chỉ là cầu lợi mà thôi...
  • Hai cách giao tiếp khi học

    20/09/2014Nguyễn Ngọc BíchKhi một người thầy dạy dỗ học trò thì có ba quá trình diễn ra: (1) thầy giảng cho trò hiểu những kiến thức nào đó; (2) học sinh hiểu và biết áp dụng để sau này đỗ đạt và khấm khá; (3) khi thành đạt, trò sẽ nhớ ơn thầy và đền đáp bằng một cách nào đó. Đó là cách giao tiếp trong giáo dục và ta có thể diễn tả ba quá trình kia bằng một hình một tam giác...
  • Bàn về cách xử thế và phép lịch sự trong quan hệ giao tiếp của người Việt Nam hiện nay

    31/03/2007Lê ThiChúng ta hay bàn nhiều về đạo đức, nhân cách con người Việt Nam nhưng có lẽ còn ít nói đến phép lịch sự, cách xử thế của họ trong các quan hệ giao tiếp diễn ra hàng ngày trong gia đình, ngoài cộng đồng. Cũng có người nghĩ rằng phép lịch sự là cái gì xã giao bề ngoài, hình thức làm mất tính đặc thù cá nhân. Họ muốn sống một cách "tự nhiên", riêng biệt, không giống người khác. Điều đó có đúng không?
  • Giao tiếp - Xương sống của Promotion

    26/01/2007Lê Hoàng“Cùng một quảng cáo trên truyền hình người xem chăm chú sẽ có cảm nhận hoàn toàn khác với người chỉ xem một cách ngẫu nhiên không chủ đích. Hay một tấm bảng quảng cáo khổ lớn trên xa lộ đôi khi chắng có chút hiệu ứng nào với một thanh niên phóng xe nhanh lướt qua nhưng lại gây được sự chú ý quan tâm người ngồi trong xe chẳng hạn”...
  • Tổ chức giao tiếp như một phương thức kích thích lao động trong các doanh nghiệp

    02/05/2006Nguyễn Đông...kích thích lao động sáng tạo vẫn là vấn đề bức xúc cần đầu tư giải quyết thích đáng để doanh nghiệp và các cơ quan nghiên cứu nói riêng cũng như nền kinh tế nói chung có thể phát triển nhanh và có hiệu quả.
  • Kỹ năng giao tiếp trong phối hợp nhóm

    12/04/2006Nguyễn Vĩnh GiangNhững hiểu biết về kỹ năng phối hợp các cá nhân trong nhóm có rất nhiều, đó là các kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tạo được quyền lực và gây ảnh hưởng, kỹ năng khuyến khích người khác nỗ lực làm việc, kỹ năng giải quyết các mâu thuẫn giữa các thành viên trong nhóm và với các nhóm khác...
  • Khuyến khích nhân viên thông qua giao tiếp

    08/04/2006Nguyễn Hữu Thiết (Giám đốc nhân lực, Dutch Lady Việt Nam)Chia sẻ quan điểm của Công ty với người lao động sẽ giúp họ thêm tin tưởng và nhận thức rõ để cùng phấn đấu theo mục tiêu của Công ty...
  • 5 Kỹ năng giao tiếp thiết yếu đối với các chủ doanh nghiệp

    28/03/2006Kĩ năng nói một cách hiệu quả không còn đơn thuần chỉ là một điều "có thì càng hay" nữa - nó đã thực sự là một kĩ năng không thể thiếu đối với những người thành công và đặc biệt là đối với các chủ doanh nghiệp thành đạt...
  • Văn minh giao tiếp thời hội nhập

    04/08/2005Diệu TrangVăn hoá thấm từng giọt, còn tiền thì có thể đến một cách ào ạt chẳng hạn như ngày mai anh trúng số độc đắc bỗng nhiên trở thành người giàu có. Đánh giá một con người văn minh, văn hoá, người ta không nhìn theo kiểu cứ là quan chức thì phải bút Monblank, ví Cartier, giày Christian Dior... Cái đó không quan trọng vì họ cũng rất biết về Việt Nam và không phải là mong đợi sự sang trọng đập vào mắt họ mà là người này tầm nhận thức thế nào, hiểu bên ngoài ra sao và mục đích anh đi ra thế giới để làm gì? Vậy nên "văn minh" ở đây là nắm bắt xu thế của thế giới đồng thời khẳng định được đặc thù của bản thân.
  • Bản chất quá trình giao tiếp

    07/07/2005Mục đích của giao tiếp là truyển tải được những thông điệp. Đây là quá trình liên quan đến cả người gửi và người nhận thông điệp. Quá trình này có khả năng bị mắc lỗi do thông điệp thường được hiểu hoặc dịch sai đi bởi 1 hay nhiều hơn những thành phần khác tham gia vào quá trình này. Điều này tạo nên những rối loạn không cần thiết và giảm hiệu quả. Thực tế thì một thông điệp chỉ thật sự thành công khi cả người gửi và người nhận điều lĩnh hội nó theo cùng một cách.
  • Trau dồi kỹ năng giao tiếp

    28/01/2004Một nghiên cứu mới được tiến hành ở Mỹ đối với 20.000 người phỏng vấn cho thấy: lý do số 1 làm cho người ta rời bỏ công việc chính là "cách đối xử không tốt của ông chủ". Nói cách khác, đó là vì họ đã gặp phải những ông chủ tồi...
  • Giao tiếp - phẩm chất của người kinh doanh

    11/11/2003Trong một bữa tiệc hay một sự kiện có đông người, bạn sẽ thấy có những người nổi lên giữa đám đông với một phong cách hòa đồng bên cạnh những người có vẻ kín đáo hơn. Họ thường chủ động bắt chuyện với mọi người, niềm nở và có thể bắt chuyện với bất cứ ai. Đó là một kỹ năng rất cần thiết cho người kinh doanh, nhưng trong thực tế, không phải ai cũng có phẩm chất này.
  • xem toàn bộ