ChúngTa.com

Bà không tạo ra một cách thức bày tỏ lời nói. Nhưng lòng trắc ẩn và sự thân tình của bà đã tạo ra một cách mới để chúng ta nói chuyện với nhau.

Người mẹ Xu-đăng của Alek Wek thật thoải mái, tự nhiên khi người dẫn chương trình, người ngưỡng mộ những nét đặc trưng Châu Phi cổ điển của bà, hôn nhẹ vào má của Wek và nói: “tuổi thơ của tôi đã thay đổi nếu tôi có thể thấy ai đó giống chị trên TV”, người dẫn chương trình ấy là Oprah Winfrey, và chính bà đã làm nên điều khác biệt cho hàng triệu người xem, dù trẻ hay già, da đen hay da trắng, trong gần 12 năm qua.

Winfrey được ví như một ngọn hải đăng không chỉ trong giới truyền thông và giải trí mà cả trong những cuộc nói chuyện công chúng rộng lớn hơn. Ở tuổi 44, tài sản của bà ước tính khoảng hơn nửa tỷ đôla. Bà sở hữu một công ty riêng chuyên sản xuất phim giải trí, các chương trình TV và phim gia đình. Với vai trò một diễn viên, bà đã được nhận giải thưởng hàn lâm cho vai diễn trong bộ phim The Color Purple, và toả sáng trong bộ phim bà tự sản xuất với kịch bản của Toni Morrison Beloved.

Nhưng chính những cuộc nói chuyện mới là sức ảnh hưởng lớn nhất của bà. khi Winfrey nói chuyện, có khoảng 14 triệu khán thính giả mỗi ngày ở Mỹ và hàng triệu người nữa trên 132 quốc gia khác lắng nghe bà. Bất kì cuốn sách nào bà chọn giới thiệu trên truyền hình đều trở thành cuốn sách bán chạy nhất ngay sau đó. Khi bà thành lập “Ngân hàng những chú lợn con lớn nhất của thế giới”, mọi người trên các quốc gia đã thông qua bà đóng góp những đồ họ không dùng đến nữa lên đến hơn một triệu đôla cho những trẻ em không may mắn được tới trường. Khi bà vô tình nói rằng việc nghe về thảm hoạ bệnh bò điên đã “làm tôi không thích ăn thêm bất kỳ một chiếc hamburger nào nữa”, một mối đe doạ rõ ràng đã xảy ra đối với ngành chế biến thịt bò và cũng đủ để gây ra vụ kiện nhiều triệu đôla mà bà là người thắng kiện.

Sinh năm 1954, bố mẹ không có hôn uớc, Winfrey được bà ngoại nuôi nấng ở một trang trai nghèo nàn ở Kosciusko, Miss. Năm lên 3, bà học kinh thánh và đọc thuộc lòng ở nhà thờ. Lên 6, bà chuyển đến sống cùng mẹ ở Milwaukee, Wis; sau đó với cha ở Nashville, Tenn. Là cô bé cô đơn, bà tìm sự an ủi trong những cuốn sách. Khi người thầy giáo lớp 7 của bà nhìn thấy cô gái trẻ đó đang say sưa đọc sách ngay cả trong giờ ăn trưa, ông đã trao cho cô một học bổng để chuyển đến ngôi trường tốt hơn. Sự thông minh của Winfrey khi trả lời những câu hỏi và sự thanh thoát của bà đã giúp bà chiến thắng nhiều cuộc thi sắc đẹp, và bà trở thành người được công chúng chú ý nhiều nhất.

Sau khi giành vương miện cuộc thi Miss Fire Prevention ở Nashville năm 17 tuổi, bà đã đến thăm một đài phát thanh địa phương, và ở đó bà được mời đọc thử một chuyện cườ, và đã được chọn làm người đọc tin trên đài. Hai năm sau, khi đang là sinh viên năm thứ hai của trường đại học công lập Tennessee, bà được chọn là người phụ nữ da đen đầu tiên của Nashville và người da đen đầu tiên đọc tin chính trên TV. Sau khi tốt nghiệp đại học, bà giữ một vị trí chủ chốt ở Baltimore, Md., nhưng bà thiếu sự độc lập để trở thành một phóng viên. Bà khóc khi đọc một câu chuyện buồn, cuời khi đọc sót một từ. Thay vào đó, bà được dẫn chương trình chào buổi sáng, và bà đã tìm thấy một môi trường của riêng mình.

Năm 1984 bà chuyển sang làm người dẫn chương trình cho A.M. Chicago, sau này trở thành Chương trình Oprah Winfrey. Nó đã được tổ chức thành một chương trình quy mô vào năm 1986 – khi Winfrey 32 tuổi – và đã vượt Donahue để trở thành chương trình có tỷ lệ người xem cao nhất nước.

Những người phụ nữ đặc biệt thích lắng nghe Winfrey bởi họ cảm thấy bà như thể là một người bạn. Mặc dù Phil Donahue là người mở đầu cho cách thức nói chuyện mà bà sử dụng (người dẫn chương trình cầm mic đi giữa những khán giả để chuyển những câu hỏi cho các vị khách mời), những chương trình của ông hoàn toàn là thứ mà tôi gọi là “một cuộc báo cáo”, cái mẫu của những cuộc đàm thoại đơn thuần giữa những người đàn ông. Hiển nhiên là phải tập trung vào thông tin. Nhưng Winfrey đã chuyển điều đó vào cái mà tôi gọi là “cuộc nói chuyện quan hệ”, một cuộc đối thoại qua lại giữa những người phụ nữ mà sự thân mật được bộc lộ một cách rõ ràng. Bà đã chuyển trọng tâm từ những chuyên gia sang những người bình thường khi nói về những vấn đề cá nhân. Tình bạn của những cô gái và những người phụ nữ thường được xây dựng trên những bí mật chung. Sức mạnh của Winfrey là ở chỗ bà kể về chính mình, tiết lộ rằng bà đã một lần ăn cả gói bánh nhân xúc xích trộn với nước xirô, đã từng dùng cocain, thậm trí đã từng bị hiếp dâm khi còn nhỏ. Với Winfrey, cuộc nói chuyện được diễn ra ngay lập tức, cụ thể hơn và riêng tư hơn với từng người. Khi câu chuyện của một khách mời đến với bà, bà khóc và bà vòng tay ôm thật chặt họ.

Khi cuốn sách của tôi Bạn chỉ không hiểu: Phụ nữ và đàn ông trong cuộc nói chuyện được xuất bản, tôi thật may mắn khi cả Donahue và Oprah đều có mặt, và có thể thấy sự khác biệt giữa họ. Cuốn sách của tôi có phần nói về cuộc đời riêng của Winfrey: bà bắt đầu nói rằng bà đã đọc cuốn sách và “nhìn thấy bản thân mình” trong đó. Khi đó bà nói thêm về bản thân bà và Stedman (Giống như những người bạn thân, những người xem luôn biết “vẻ đẹp không thay đổi” của bà bằng cái tên đầu tiên).

Winfrey coi sức mạnh của TV là kết hợp tính cộng đồng và cá nhân; trong khi nó gắn kết những con người xa lạ và truyền thông tin đến công chúng, TV được xem thường xuyên nhất trong ngôi nhà riêng của chúng ta. Giống như một thành viên của gia đình, nó cùng ngồi ăn với chúng ta cùng nói chuyện với chúng ta trong những buổi chiều cô đơn. Nắm bắt được sự trái nghịch này, Oprah đã động viên người xem cải thiện cuộc sống của bản thân họ và của cả thế giới. Bà làm cho mọi người quan tâm tới vấn đề mà bà quan tâm. Đó là đặc tính của Winfrey, và cũng là di sản của bà, bởi những thay đổi mà bà tạo ra trong cuộc nói chuyện sẽ tiếp tục thấm vào nền văn hoá của chúng ta và định hình cuộc sống của chúng ta.