Người trẻ và 'giấc mơ gánh giùm

Thành viên Nhóm Nghiên cứu Quốc tế về Truyền thông Khủng hoảng (Crisis Communication) tại Đại học Công nghệ Ilmenau, Đức
11:32 SA @ Thứ Tư - 16 Tháng Mười Hai, 2015

Giới trẻ hiện nay đang chịu áp lực rất lớn từ gia đình, nhà trường và xã hội. Người trẻ đang phải gánh giùm giấc mơ của thế hệ ông bà, cha mẹ. Họ ký thác toàn bộ những ước mơ dở giang ngày xưa mà mình chưa thực hiện lên vai của thế hệ kế tiếp...


Nhiều gia đình vay mượn bằng mọi giá để dồn vào cho con ăn học, thực hiện 'giấc mơ đại học'

Câu chuyện những người trẻ đứng trên phố hét to: “Tôi sẽ trở thành triệu phú trong năm 2016, vì tôi sẽ bất chấp tất cả...” có lẽ là một hậu quả của các đứt gãy giá trị sống ở thời mà các giá trị kim tiền đang ngự trị xã hội. Có lẽ, chưa bao giờ giới trẻ Việt Nam đứng trước nhiều áp lực, ngã rẽ, với đa dạng các hệ giá trị quy chiếu... như hiện nay.

Chọn cho mình một lối đi riêng biệt, có bản sắc không phải là câu chuyện dễ dàng với không ít người trẻ.

Nếu ngày trước, vì cuộc sống gian khó mà bố mẹ chưa thực hiện được giấc mơ học đại học, nay họ mong con cái mình thực hiện giấc mơ đó. Nhiều gia đình tảo tần một nắng hai sương, vay mượn bằng mọi giá để dồn vào cho con ăn học, thực hiện 'giấc mơ đại học'.

Xét từ khía cạnh xã hội, trong một xã hội trọng sự học như Việt Nam, khi một gia đình có con học đại học, thì gia đình kế bên trong khu phố cũng bằng mọi giá cho con đi học đại học cho 'mở mày mở mặt', dù biết rằng con nhà kia học xong đang... thất nghiệp nằm dài.

Từ phía nhà trường, với căn bệnh trầm kha về thành tích như hiện nay, mỗi người trẻ học đường càng phải đỡ luôn gánh nặng gánh nặng về thành tích của người lớn. Có lẽ, sẽ không ngoa khi nói rằng, trong xã hội hiện đại bây giờ, có cảm giác nụ cười thiếu vắng trên đôi môi người trẻ thị thành, bởi một xã hội vận hành với những vòng cuồng quay áp lực đến khó hiểu như vậy, thay vì tươi cười hồn nhiên đúng lứa tuổi của mình, anh em trẻ phải gồng lên để đỡ những áp lực trên đôi vai của chính họ.

Tác giả cho rằng giới trẻ đô thị đứng trước nhiều lựa chọn và
cũng nhiều áp lực

Nếu như những người trẻ nông thôn phải vượt khó, vượt nghèo để học giỏi, tìm kiếm sự thành công, thì anh em trẻ chốn thị thành cũng vất vả không kém trong việc vượt... sự đủ đầy để bứt phá. Xét cho cùng, người trẻ đô thị bị áp lực không kém các bạn trẻ nông thôn, chỉ có điều khác là mỗi nhóm ở một chiều kích khác nhau.

Nếu họ dễ thoả lòng, họ sẽ bị dính vào một chiếc 'bẫy vô hình' có thể tạm gọi tên là 'bẫy thoả mãn trung bình': đạt đến một ngưỡng nhất định và dừng lại, rồi chính họ bị các bạn trẻ nông thôn để đằng sau trên con đường đua về tương lai phía trước. Điều này vô hình trung lại gia tăng thêm áp lực lên người trẻ đô thị.


Các giá trị đổi thay

Song song với những áp lực xã hội, trong kỷ nguyên thông tin bùng nổ, có lẽ chưa bao giờ giới trẻ đô thị lại đứng trước nhiều lựa chọn như bây giờ. Các biểu tượng và giá trị chuyển dịch một cách nhanh chóng, nới rộng hơn dải lựa chọn cho người trẻ. Nếu như trong chiến tranh, qua các hệ thống truyền thông – tuyên truyền, những lựa chọn chính của giới trẻ nửa thế kỷ về trước là trở thành bộ đội, anh hùng trận mạc giết giặc lập công.

Thì trong thời bình, khi mà cơn bão thông tin khiến người trẻ nhận ra Lê Văn Tám chỉ là một hình ảnh cổ động không có thật, cộng hưởng với sự hội nhập của đất nước, sự hấp dẫn của thị trường và tính cạnh tranh của nó, chủ nghĩa cá nhân và cái ý thức về 'cái tôi' của mỗi cá nhân trong xã hội đã có dịp trỗi dậy.

Nhờ vậy, dải lựa chọn cho người trẻ được nới rộng, sân chơi của họ không chỉ bó hẹp trong nước như thời thế hệ cha anh mà ở bất cứ đâu trên thế giới này, miễn là họ có cơ hội và điều kiện theo đuổi những lý tưởng, mục đích và hoài bão của chính mình.

Trong số họ, có những người thành công xuất sắc trong lĩnh vực học thuật, thể thao, kinh doanh, công nghệ... Tuy nhiên, cũng có không ít 'người trẻ đi lạc' trong muôn vạn lối đi.

Tác giả Lê Ngọc Sơn cho rằng "nếu thiếu một sự hướng dẫn
đúng đắn, có thể người trẻ sẽ lạc lối"

Mặt trái của một xã hội mở là người trẻ đứng trước vô vàn lựa chọn, giúp họ dễ dàng hơn trong quá trình đi tìm cái tôi/bản ngã của mình. Tuy vậy, nếu thiếu vắng một sự hướng dẫn đúng đắn, có thể họ sẽ đi lạc trên con đường tìm kiếm các giấc mơ của chính mình:

Cuộc ghé thăm của công nghệ khiến nhiều người trẻ giỏi có điều kiện thể hiện năng lực vượt trội. Ví dụ điển hình như trường hợp bạn trẻ Nguyễn Hà Đông, chỉ cần ngồi ở một ngôi nhà nhỏ ở Hà Nội có thể làm nên ứng dụng Flappy Bird kiếm bộn tiền, khiến giới công nghệ ở Silicon Valey cũng phải ghen tỵ.


Tuy nhiên cũng có những người trẻ chếnh choáng với công nghệ và khẳng định mình bằng những cách tiêu cực: Không ít bạn tìm đến thế giới game để được đóng vai trong các trò chơi phong vương, phong tướng... như là một cách để trả lời câu hỏi “Tôi là ai?”, khẳng định vị trí và bản ngã của mình.


Họ lạc lối trong chính men say mê dụ của cơn bão công nghệ. Họ chính là ví dụ tiêu biểu cho những nạn nhân của những thứ lẽ ra là cơ hội viếng thăm.

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Lời tâm huyết của thiền sư với thanh niên

    18/05/2016Bùi Quang MinhCái gì đã làm cho có người chối bỏ tương lai, tình yêu và tuổi trẻ của mình? Câu hỏi này đã được trả lời khi chúng ta đọc quyển Tuổi trẻ Tình yêu Lý tưởng (2005) và Nói với tuổi hai mươi (1965) của thiền sư Nhất Hạnh...
  • Mở rộng không gian lối sống để bảo vệ các giá trị

    03/03/2016Cao Tự ThanhDi sản văn hóa truyền thống bao gồm cả các giá trị vật thể lẫn phi vật thể cũng bị đặt trước nhiều thách thức mới, trong đó nổi bật là tình trạng mất mát chưa từng có so với trong những giai đoạn thời bình trước kia. Đây là một nguy cơ mà nhiều năm qua đã không ngăn chặn được...
  • Câu chuyện Kiến trúc và Hoài bão của thanh niên trẻ Việt Nam

    03/03/2016Nguyễn Thành TrungMột công trình muốn đẹp, bền vững, phải có thiết kế đẹp. Một khu vực, đất nước muốn đẹp, bền vững, phải có quy hoạch tổng thể hợp lý và tầm nhìn lâu dài. Cuộc đời chúng ta cũng là một công trình....
  • Lý tưởng của thanh niên An Nam (phần 1)

    16/09/2015Nguyễn An NinhVăn hoá là tâm hồn của một dân tộc. Giống như một con người có tâm hồn cao thượng thì mới biết những thú vui thanh cao trong cuộc sống, một dân tộc có nền văn hoá cao thượng thì mới hưởng được những đặc ân mà một dân tộc thấp kém hơn không thể biết được. Như vậy một dân tộc muốn sống, muốn độc lập, muốn rạng danh trong nhân loại, cần phải có một nền văn hoá riêng của mình...
  • Thanh niên đối với sự học

    29/07/2015Ứng Hòe Nguyễn Văn TốChúng tôi đăng lại bài viết này của cụ Ứng Hòe Nguyễn Văn Tố [1889 - 1947), nguyên Hội trưởngHội Trí tri, Hội truyền bá quốc ngữ trước năm1945; Bộ trưởng cứu tế xã hội trong Chính phủ Cách mạng lâm thời 1945; Đại biểu Quố hội, Chủ tịch Quốc hội khóa I, Quốc vụ khanh trong Chính phủ liên hiệp Việt nam lâm thời (1946) bởi những quan tâm, cách nhìn, cách luận về sự học của các vị tiền bối xem ra vẫn có ích với bây giờ ...
  • Một số nét tâm lý đặc trưng của lứa tuổi thanh niên

    05/12/2014TS. Lê HươngViệc phân đoạn quá trình phát triển tâm lý người phác họa cho chúng ta thấy rõ những nét tâm lý đặc trưng cho từng lứa tuổi. Trong mỗi giai đoạn phát triển các nét tâm lý đặc trưng nảy sinh trên cơ sở kết hợp các điều kiện khách quan và chủ quan...
  • Lối sống người Việt Nam dưới tác động của toàn cầu hóa hiện nay

    10/11/2014Nguyễn Văn HuyênTrong những năm đất nước ta đổi mới, mở cửa, hội nhập, giao lưu quốc tế, đặc biệt là qua các phương tiện thông tin hiện đại, các giá trị của toàn cầu hoá đã tác đông mạnh mẽ tới lối sống Việt Nam, tạo ra những chuyển biến quan trọng trong lối sống...
  • 'Sự quan tâm của thanh niên còn quá hạn hẹp'

    29/10/2014Chi Mai (Thực hiện)Ông Đặng Hoàng Giang cho biết như vậy trong cuộc trao đổi với VietNamNet về khảo sát thí điểm “Liêm chính trong thanh niên Việt Nam” thực hiện bởi ba tổ chức Hướng tới Minh bạch, CECODES và Live&Learn, cũng như trách nhiệm của thanh niên đối với xã hội nói chung...
  • Làm thanh niên thật khó!

    03/10/2014Bạn bè hay kháo nhau, làm người là khó, thời nay nên bổ sung: làm thanh niên còn khó hơn nhiều...
  • Muốn có lối sống đẹp phải có nêu gương

    25/02/2014Khải Nguyên (Thực hiện)"Trong những điều kiện nhất định thì cái tốt sẽ áp đảo, nhưng ngược lại trong những điều kiện khác thì cái xấu lại trỗi dậy. Vấn đề là phải tạo ra các điều kiện để cái tốt lấn át được cái xấu. Vậy thì, nguyên nhân đầu tiên ở đây là chúng ta chưa ý thức và chưa thành công trong việc tạo dựng những điều kiện cần thiết để cái tốt có thể ngự trị trong đời sống xã hội".
  • Thấy gì qua lối sống sinh viên thời nay?

    21/10/2003Trương HiệuCuộc điều tra về giáo dục học tại TP.HCM mới đây đã cho thấy thực trạng: 60% sinh viên sống khép mình, ít tham gia hoạt động xã hội; 10% sinh viên hướng vào vui chơi, hưởng thụ và chỉ có 30% sinh viên say mê học tập...
  • Hiện đại hóa lối sống

    20/09/2013Nguyễn Trần BạtViết về những yếu tố cản trở đến quá trình phát triển, người ta thường nói đến thể chế, chính sách... Theo chúng tôi, nói thế không sai, nhưng chưa đủ. Có một nguyên nhân rất quan trọng và rất sâu xa khác, đó là những mặt tiêu cực của truyền thống văn hoá, trong đó đặc biệt phải kể đến lối sống. Việc nghiên cứu ảnh hưởng của lối sống đối với phát triển đòi hỏi có những công trình khoa học...
  • Lối sống

    27/02/2013Nguyễn Trần BạtCon người luôn luôn phải tồn tại trong một cộng đồng người, một nước, một khu vực nhất định. Trong cuộc sống chung như thế, người ta buộc phải tuân thủ những qui tắc nhất định, thành văn hoặc bất thành văn. Những qui tắc này bao trùm tất cả các lĩnh vực: đạo đức, thẩm mỹ... Trong số đó, có những qui tắc dần dần được cá nhân thừa nhận và trở thành thói quen...
  • Bài hát truyền thống của thanh niên - “Tự nguyện”

    10/05/2011Bùi Quang Minh“Nếu là chim tôi sẽ làm loài bồ câu trắng/Nếu là hoa tôi sẽ làm một đóa hướng dương/Nếu là mây tôi sẽ làm một vầng mây ấm/Là người tôi sẽ chết cho quê hương…”. Đây là lời hát của bài hát Tự nguyện...
  • Cảnh báo sự xuống cấp đạo đức, lối sống trong giới trẻ

    30/11/2010Trần TuấnNhư Báo CAND đã đưa tin,ngày 24/10/2009, tại khu vực trước cổng Trường THPT Nguyễn Trãi (quận Ba Đình) xảy ra một vụ đâm chém nhau giữa 2 nhóm thanh niên, hậu quả khiến một sinh viên bị tử vong trên đường đi cấp cứu. Điều đáng nói trong vụ án này chính là việc các đối tượng có liên quan đến vụ án chiếm đa phần là các học sinh THPT có độ tuổi 9X. Vụ việc thêm một lần nữa cảnh báo về sự xuống cấp đạo đức, lối sống của một bộ phận trẻ vị thành niên, học sinh hiện nay…..
  • Người sao Của vậy. Lối sống sao Đời sẽ vậy!

    05/11/2010Nguyễn Tất ThịnhBài này cũng một số bài khác tôi đã post lên thêm vào tính điển hình của Con Người Văn Hóa, Con Người Dân Tộc ( cho dù nhiều người không thấy mình trong đó, nhưng không hiếm gặp ), với mục đích phản tỉnh...

  • Văn hóa và lối sống của thanh niên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế

    27/08/2009PGS.TS. Phạm Hồng TungLối sống chỉ là những giá trị văn hóa, những mô hình và phương thức ứng xử được đa số cá thể của một cộng đồng người xác định nào đó chấp nhận (cái được lựa chọn) và hiện thực hóa trong hoạt động sống hằng ngày của họ. Trong số đó có cả những giá trị, những truyền thống và những cách ứng xử được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, nhưng cũng bao gồm cả những giá trị ngoại sinh, những cách ứng xử và những biểu tượng… ngoại nhập.
  • Lối sống quyết định thành công

    14/08/2009Trích sách "Vươn tới sự hoàn thiện" do Công ty First News phát hànhCon người không thể chọn lựa họ hàng của mình, nhưng lại có thể chọn lựa suy nghĩ. Và khi ai đó thay đổi thì cả thế giới có thể đổi thay. Lối sống mới, cách suy nghĩ tiên phong đôi khi còn mang lại nguồn của cải vô giá.
  • Toàn cầu hóa và nguy cơ suy thoái đạo đức, lối sống con người Việt Nam hiện nay

    28/05/2007Nguyễn Thị Thanh HuyềnToàncầu hóalà một xu thế khách quan,có tácđộng mạnh mẽ đến mỗi quốc gia, dân tộc và mỗi cá nhân con người. Sự tácđộng củanó có tính hai mặt: tích cực và tiêu cực. Tác động tiêu cực của toàn cầu hóa dẫn đến nhiều nguycơ mà do nhiều nguyên nhân, dẫn đến nguycơ suy thoáiđạo đức, lối sống của con người Việt Nam...
  • Một số mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình xây dựng lối sống mới ở nước ta hiện nay

    08/11/2005Võ Văn ThắngQuá trình xây dựng lối sống ở nước ta hiện nay đang gặp phải một số mâu thuẫn. Đó là, mâu thuẫn giữa yêu cầu kế thừa, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc với xu hướng phủ nhận những phẩm chất đó; mâu thuẫn giữa yêu cầu kế thừa, phát huy giá trị văn hóa truyền thống với xu hướng phương Tây hóa; mâu thuẫn “hóa giải” các mâu thuẫn đó, đồng thời đảm bảo mục tiêu xây dựng lối sống mới, hiện đại, văn minh và mang đậm bản sắc dân tộc...
  • xem toàn bộ