Thị trường chứng khoán nóng

04:45 CH @ Thứ Năm - 15 Tháng Ba, 2007

Thị trường chứng khoán, một phần quan trọng của thị trường tài chính, là nơi mua bán các chứng khoán tài chính như cổ phiếu và trái phiếu. Tại các nước phát triển, thị trường chứng khoán đã có hàng trăm năm nay.

Các sở giao dịch chứng khoán đã có ở Amsterdam năm 1602, London 1698, NewYork 1792, Tokyo 1878, Hồng Kông 1891 còn ở ta mãi đến tháng 7 năm 2000 mới có Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM. Điểm khác biệt: chúng ta không những chậm hơn người ba bốn trăm năm, mà hầu hết các sở giao dịch chứng khoán đều là các công ty (cổ phần) tư nhân còn ở ta thì thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Nếu chịu khó chúng ta có thể học được rất nhiều từ kinh nghiệm quốc tế và có thể xây dựng một thị trường phát triển trong vòng vài ba thế hệ chứ không cần đến ba-bốn trăm năm. Vừa qua thị trường tăng trưởng chóng mặt vượt qua mọi sự tưởng tượng và kỳ vọng của những người trong cuộc và các nhà quản lý.

Sau vài ngày giảm nhẹ, do ảnh hưởng tâm lý của sự sụt giảm đột ngột (cỡ 9% trong một ngày) của thị trường chứng khoán Trung Quốc và của thị trường chứng khoán khắp thế giới, thị trường chứng khoán Việt Nam lại tiếp tục tăng mạnh. Các nhà chức trách lo ngại thị trường quá nóng. Một số quan chức cấp cao của Quốc hội "thú thực" mình "không hiểu mấy về chứng khoán, nhưng thấy lo thực sự".

Nên chuyện "các nhà đầu tư" hành động theo phong trào, theo ứng xử "bầy đàn" cũng bình thường. Mà chuyện như vậy đâu có lạ trên thế giới. Hẳn nhiều người còn nhớ bong bóng dot-com (các công ty kinh doanh trên Internet) ở Mỹ 7-8 năm trước. Tuy đã có thị trường rất tinh vi, quy chế khá chặt chẽ, người dân Mỹ đã quen với thị trường chứng khoán mấy trăm năm, thế mà hàng chục triệu người vẫn đổ xô vào mua cổ phiếu của các công ty dot-com khiến cho chỉ số Nasdag trong hơn 3 năm đã tăng 5 lần.

Nhiều công ty chưa hề tạo ra một xu lợi nhuận mà cổ phiếu vẫn được người ta mua như tôm tươi (tức là hệ số giá cổ phiếu trên lợi tức (P/E) bằng vô cùng chứ không phải 70 hay 100 như vài công ty nóng nhất ở ta ngày nay). Rồi bong bóng dot-com vỡ vào tháng 3.2000. Hàng loạt công ty dot-com phá sản, nhiều người thua thiệt, song kết quả đầu tư vẫn còn.

Chúng ta có Internet và viễn thông như ngày nay là nhờ hậu quả "không lường trước" của sự đầu tư quá đáng đó. Các đợt bong bóng như vậy đã xuất hiện nhiều lần trên thị trường chứng khoán các nước phát triển trong lịch sử mấy trăm năm mà bong bóng dot-com chỉ là một. Thị trường chứng khoán và thị trường tài chính nói chung có tính bất ổn nội tại của nó. Sự bất ổn gắn mật thiết với sự phát triển.

Như vậy hy vọng có một thị trường chứng khoán luôn ổn định là điều không thể. Vấn đề là có các cơ chế, quy tắc khắc phục sự bất ổn, làm cho sự "bất kham" của thị trường nằm trong vòng "cương toả", và để cho những hậu quả ở mức có thể chịu đựng được. Vấn đề là hóc búa nhưng có rất nhiều kinh nghiệm mà chúng ta có thể học. Lo do không hiểu mấy nên dẫn đến siết chặt là cách ứng xử không khôn ngoan.

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam chủ yếu mới chỉ có cổ phiếu và rất ít trái phiếu được giao dịch. Thị trường trái phiếu cũng được gọi là thị trường nợ vì ở đây chính phủ (trung ương hay địa phương) và các công ty đi vay vốn bằng cách phát hành trái phiếu và phải trả cả gốc lẫn lãi. Cổ phiếu là chứng chỉ về quyền sở hữu công ty cổ phần. Nhà đầu tư mua cổ phiếu của một công ty là mua một phần quyền sở hữu của công ty đó. Thị trường chỉ là công cụ huy động vốn khi các cổ phiếu được phát hành mới hay phát hành thêm (thị trường sơ cấp).

Dù công ty có được niêm yết nhưng nếu không phát hành (thêm) cổ phiếu mới thì cũng không huy động được xu vốn nào. Thị trường thứ cấp là nơi mua đi bán lại cổ phiếu đã được phát hành (chủ sở hữu cũ bán cho chủ mới). Các sở giao dịch chứng khoán chủ yếu hoạt động như thị trường thứ cấp. Trên thị trường thứ cấp không có xu vốn nào được huy động (cho công ty hay cho nền kinh tế), lời lãi của một người đúng bằng lỗ của một người khác (hệt như trò đánh bạc).

Thế thì thị trường thứ cấp có ích lợi gì? Thứ nhất, nó làm cho việc trao đổi quyền sở hữu công ty dễ dàng (dễ biến cổ phiếu thành tiền mặt). Điều này rất quan trọng vì nó chính là cơ chế để giúp biến tài sản thành vốn, thành tư bản. Nó tạo cho các chủ sở hữu một thủ tục đơn giản, văn minh để "bỏ phiếu bằng chân", để "rút khỏi" công ty (hay khoản đầu tư) mà không phải cãi cọ, tranh chấp với các chủ sở hữu khác hay với ban lãnh đạo. Như thế khuyến khích người ta bỏ tiền đầu tư (tạo vốn thật khi mua cổ phiếu được phát hành lần đầu) do kỳ vọng được chia cổ tức và giá cổ phiếu lên.

Thứ hai, giá cổ phiếu gây áp lực cho ban điều hành các công ty phải kinh doanh cho có hiệu quả, vì về dài hạn (lưu ý từ này) một công ty làm ăn kém thì giá cổ phiếu sẽ thấp, ban lãnh đạo sẽ bị cổ đông sa thải. Chính vì thế những người lãnh đạo có khuyến khích lớn để giữ cho giá cổ phiếu cao (cả bằng phương pháp giả mạo, chính vì thế nên cần có sự kiểm soát chặt chẽ của Nhà nước bằng các thủ tục minh bạch). Thị trường chứng khoán vừa như thị trường sơ cấp và thứ cấp là một phát minh vĩ đại của con người, chúng ta nên cố gắng học để sử dụng hữu hiệu nó.

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Chứng khoán: Giấc mơ và ác mộng

    09/03/2007Nguyễn Thanh LâmTrên thị trường chứng khoán, cảnh “mèo mù vớ cá rán" thường hay xảy ra. Không nhất thiết phải đọc bài này mới khoái hay sợ chứng khoán. Có thể giấc mơ của người này, khi biến thành hiện thực, là ác mộng của người khác.
  • Chứng khoán và sự nhảy múa của những con số

    08/03/2007Phi Phi - Thảo NguyênTính từ ngày 31/12/2005 đến ngày 28/02/2007, tức là sau đúng 14 tháng, chỉ số VN-Index tăng 3,7 lần, tăng nhanh hơn bất kỳ thị trường nào trên thế giới trong cùng thời kỳ. Sự gia tăng đã vượt qua dự đoán của bất kỳ nhà phân tích nào, trong nước hay ngoài nước. Và cũng vượt qua tất cả các cơ sở có thể mang ra để lý giải...
  • Người "mù" chơi chứng khoán

    06/03/2007Phóng sự của Thiếu GiaKhi mà ranh giới giữa đầu tư - đầu cơ còn hết sức mơ hồ, với không ít người, việc bỏ tiền chơi chứng khoán cũng giống như một người... mù, lộc cộc chống gậy dò đường, ai dắt đi đâu thì đi đó. Thắng thì mong có tiền chợ. Thua thì tặc lưỡi coi như mua kinh nghiệm. Kỳ lạ là hầu hết đều... chưa thua...
  • Nguy cơ phát triển “bong bóng” của chứng khoán Việt Nam

    19/02/2007TS. Phan Minh Ngọc (Đại học Kyushu, Nhật Bản)Thị trường chứng khoán đang ở trạng thái hưng phấn quá mức, được quản lý còn khá lỏng lẻo, và cực kỳ rủi ro cho những nhà đầu tư amateur mù mờ...
  • “Chơi” chứng khoán: “ăn xổi” có dễ kiếm lời?

    07/02/2007Hoàng MinhChưa cần biết việc đầu tư cổ phiếu - chơi chứng khoán cuốn hút đến cỡ nào, nhưng đến các phiên giao dịch hàng sáng thì mới thấy rõ phần nào một hình thức "kinh doanh", "làm giàu, kiếm sống", thậm chí cả "đánh bạc" mới nổi lên. Chơi chứng khoán bám sàn, bám "mạng" trong các phiên giao dịch đã đành, chơi chứng khoán “ngoài sàn" cũng phải bám... chẳng kém. Thậm chí, với nhiều dân chơi đang có công ăn việc làm hẳn hoi nhưng đã từ bỏ nghề ăn lương hàng tháng để theo các "con" cổ phiếu mỗi ngày.
  • Nhìn lại thị trường chứng khoán: Đâu là thực, đâu là hư?

    06/02/2007Lê HàĐang được đánh giá là những “phiên chợ chiều” kể từ ngày thị trường chứng khoán Việt Nam đi vào hoạt động, vậy mà năm 2006, TTCK bất ngờ tăng tốc với sự kiện hàng loạt các “đại gia” lên sàn, đẩy giao dịch bước vào thời kỳ nóng, với giá trị cổ phiếu giao dịch đạt ngưỡng theo dự kiến đến năm 2010 mới có được. Sự phát triển nóng này có đúng thực chất hay chỉ là những giao dịch “ảo” làm lợi cho một nhóm người nào đó, đang là vấn đề được nhiều chuyên gia kinh tế quan tâm?
  • Đầu tư chứng khoán: cần biết luật chơi

    12/07/2006Nguyễn Văn ĐôngTrong những tháng đầu năm, thị trường chứng khoán Việt Nam có nhiều biếnđộng, lúc nóng, lúc lạnh gây sựchú ý đặc biệt của các nhà đầu tư. Để làm sáng tỏ vấnđề này, Tạpchí Nhà Quản lýđã có cuộc trao đổi với TS.Trần Đắc Sinh, Giám đốc Trung tâm giao dịch chứng khoán tp. Hồ Chí Minh.
  • Thị trường chứng khoán Việt Nam chưa thực sự là một kênh huy động vốn

    27/11/2005Ngô Việt - Hải YếnKhi hình thành thị trường chứng khoán (TTCK), nhiều người hy vọng rằng đây sẽ là một "chỗ trũng” để huy động vốn đầu tư. Nhưng sau ba năm hoạt động, TTCK có lẽ mới dừng ở mức độ tập dượt trên một cái ao nhỏ. Vậy cần làm gì để TTCK phát huy được những mặt tích cực của nó trong sự phát triển của nền kinh tế quốc dân...
  • Về chứng khoán và đầu tư chứng khoán

    24/11/2005Nguyễn MinhThị trường chứng khoán là gì? Tại sao người ta đầu tư vào chứng khoán? Ta có thể tối đa hoá lợi nhuận từ chứng khoáng hay không?
  • xem toàn bộ