ChungTa.com

Cha ông có dạy: "Khôn ngoan chẳng lọ thật thà", cái “thật thà" đó chính là thành tâm trong mọi quan hệ giữa con người với nhau. Khi nói chuyện về ai, người ta thường nhìn thẳng vào mắt nhau. Bởi vì ngoài tiếng nói, ánh mắt còn bộc lộ cái thật được che giấu bên trong. Nếu chân thành, các bên dù có quyền lợi đối kháng nhau cũng có thể tìm ra tiếng nói chung qua đối thoại. Nghệ thuật chính trị xưa nay vẫn bị coi là nghệ thuật của sự thi thố thủ đoạn xảo trá, đầy những bí mật nhà nghề. Thể nhưng chính trị hiện đại thì cái bí mật, cái xảo trá mỗi ngày một bớt đi để nhường cho sự thành tâm. Bởi vì ngày nay người ta khó mà giấu giếm được nhau ý đồ thật sự của mình. Công nghệ thông tin, sức mạnh và sự cởi mở của báo chí hiện đại giúp cho sự thật được sớm ló dạng, "bóc mẽ" được nhiều điều. Thông tin được cho không hoặc bán với giá cực rẻ chưa từng có nhờ Internet nên khó mà độc quyền. Không ai muốn giấu làm gì những thứ mà thiên hạ đều biết. Sự thành tâm với nhau tỏ ra có hiệu quả hơn nhiều chứ không chỉ là lời nói đạo đức suông như trước đây, đúng là "khôn ngoan chẳng lọ thật thà".

Đối thoại còn đòi hỏi một điều kiện cần thiết khác. Đó là sự bình đẳng. Nếu không có ý định bình đẳng với người đối thoại mà muốn coi người đối thoại với mình chỉ là thứ bèo bọt không cần tính đến thì không cuộc đối thoại nào có thể thành công. Những cuộc chiến tranh trong lịch sử nhân loại trước đây nổ ra thường do nước lớn quá coi thường nước nhỏ. Dân bất mãn với chính quyền đều do dân không được coi là gốc, bị coi rẻ trong đối xử, trong đối thoại. LãoTử có nói rằng, thánh nhân không được coi dân như "xô cẩu” (con chó bằng rơm). Dù nói chuyện với người yếu hơn mình, thấp kém hơn mình, bất kỳ kẻ mạnh nào, người sang nào cũng phải coi đối phương, đối tác bình đẳng với mình mới có thể dẫn tới tiếng nói chung được. Nếu không thì, "con giun xéo mấy cũng quằn", vứt đối thoại đi để sử dụng những biện pháp khác mà mỗi bên đều có thể dùng để đạt mục đích của mình. Kết quả đáng buồn thường thấy là chẳng mấy ai đạt được mục đích sau khi quẳng đối thoại vào sọt rác .

Lần đầu tiên ở nước ta, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đối thoại trực tiếp và công khai với QuốcHội với dân chúng. Kết quả do những cuộc đối thoại ấy chưa biết ngay được. Đối thoại vẫn là một nghệ thuật cần phải học hỏi. Nhưng là chuyện lần đầu tiên có ở nước ta nên có thể nói đó là một biểu hiện rất đáng mừng. Đó là dân đã hiểu được một điều: Thủ tướng mới đang muốn thành tâm và bình đẳng với dân trong việc tìm những giải pháp đưa đất nước tiến tới dân chủ, văn minh và giàu mạnh.