ChúngTa.com

Hỏi: "Làm thế nào để du học sinh đang ở nước ngoài đăng kí kết hôn được với người trong nước ?

Trả lời: “Thế có người nhà làm ở phường” hay làm "cao cao bên cửa sổ không?"

Bạn nghĩ là tôi đang đùa. Xin thưa là không. Hiện nay, theo tôi biết du học sinh ở nước ngoài muốn kết hôn với người trong nước có thể làm theo mấy cách chính thống như sau:

Cách 1: Vì trước khi đi du học, bạn đã phải cắt hộ khẩu thường trú ở địa phương, và ra tạm trú ở nước ngoài, cho nên muốn đăng ký kết hôn với người trong nước, bạn phải xin giấychứng nhận độc thân do trường hoặc do đại sứ quán ở nuớc du học cấp. Đem giấy đó về ra phường làm thủ tục đăng ký kết hôn.

Cách 2 : Nếu lúc đi, bạn không cắt hộ khẩu ở phường theo luật định, thì bạn cứ lờ đi, coi như bạn đang ở nhà, thuộc diện thất nghiệp, bạn ra phường làmđăng kí kết hôn.

Cách 3: Bạn đưa chồng hoặc vợ chưa cưới của bạn sang nước bạn đang học tập (giả sử là bạn đưa được), đến đại sứ quán làm lễ kết hôn. Như thế, chồng (vợ) chưa cưới của bạn cũng phải có chứng nhận độc thân ở phường cấp.

Cách 4: Nếu cả bạn và vợ, chồng chưa cưới của bạn đều đang ở nước ngoài thì hai người có thể ra tòa án ở một trong hai nơi mình đang học tập để đăng ký kết hôn, sau đó mang giấy đăng ký kết hôn đó về Việt Nam, ra phường làmthủ tục hợp pháp hóa hôn thú tại Việt Nam.

Nóilà mấy cách thế cho vui, chứ trong thực tế thì cách nào thì cũng rắc rối nhưnhau cả thôi, thậm chí là "bất khả thi” nếu bạn cứ theo chính thống mà làm. Ví dụ bạn theo cách 1 nhé. Hỏi: nhà trường lấy tư cách gì chứng nhận bạn độc thân? Ngay cả đại sứ quán cũng không thể theo dõi được bạn độc thân hay đã kết hôn với người nước sở tại và có hôn phối được công nhận theo chính quyền nước sở tại. Theo cách 2, cách 3 hay cách 4, bạn đều gặp rắc rối cả. Kinh nghiệm rất nhiều bạn bè du học của tôi đã cho thấy điều này. Có người bạn của tôi - bạn trai du học ở Thái Lan - phải mất gần 8 tháng mới làm xong thủ tục đăng ký kết hôn. Có nguời thì chỉ vì ngại việc đối phó với chính quyền phường xã mà lần lữa mãi không đăng ký kết hôn. Có người thì làm thủ tục đăng ký kết hôn ở nước ngoài, xong roi không buồn mang về hợp pháp hóa tại Việt Nam vì ngại rắc rối, sau đó sinh con ở nước ngoài cho khỏi rắc rối về chuyện khai sinh.

Cho nên, bạn thấy đấy, câu trả lời đúng nhất là: Bạn phải có ai đó làm to to ở phường hoặc ở trên cao. Như thế, thì theo cách nào cũng được mà chẳng theo cách nào cũng được .Bạn vẫn có giấy đăng ký kết hôn trong nháy mắt.

Thực ra tôi đã không bực mình mà viết bài này nếu như tôi: (1) không chứng kiến những gì xảy ra ở các nước khác, và (2) không nghĩ đến ý nghĩa của những sự phiền hà hành chính nói trên.

Ở Mỹ chẳng hạn, bạn là du học sinh và muốn đăng ký kết hôn khôngđơn giản lắm: bạn được coi là đang cư trú ở Mỹ. Do đó, bạn và chồng,vợ chưa cưới của bạn đi ra tòa án của thành phố mình sống, khai vào bản cam đoan rằng bạn còn độc thân nếu bạn nói sai tôi xin chịu trách nhiệm trước pháp luật, sau đó, bạn nộp đơn, rồi bạn đợi 24 tiếng, hôm sau bạn ra tại tòa án, lấy số thứ tự để vào làm thủ tục kết hôn, rồi người ta gọi bạn vào một cái phòng, có ông luật sư đứng ở đó. Ông ta sẽ đọc một vài điều luật về kết hôn, hỏi bạn xem bạn có chắc chắn về việc kết hôn này, rồi ông ta đọc một câu: “Tôi, tên là… công nhận X là chồng, (vợ) tôi", làm tương tự như thế với người kia, rồi ông ta tuyên bố hai người là vợ chồng theo luật pháp của nước Mỹ. Ông ta ký một cái giấy đăng ký kết hôn tạm, bạn đem ra quầy thanh toán, nộp hẹn, và hai tuần sau người ta sẽ gửi giấy đăng ký kết hôn chính thức đến cho bạn (giấy trông rất đẹp).Tất cả thủ tục này mất khoảng 30 phút.

Cái đáng nói là ở chỗ người ta không bắt bạn chạy lòng vòng để xin xác nhận tình trạng độc thân của mình theo kiểu Việt Nam (hoặc là cơ quan xác nhận, hoặc là phường xác nhận). Suy cho cùng thì chẳng có ai, cơ quan nào có tư cách và khả năng xác nhận một điều như thế cả vì các cơ quan chỉ cùng lắm là quản lý bạn về hành chính chứ làm sao quản lý được bạn về nhận thức, tâm hồn và cuộc sống riêng tư. Chỉ có chính bạn - với tư cách là một con người có ý thức và năng lực hành vi, có đạo đức và lòng tự tôn – là có thểcam kết điều đó trước pháp luật, và chấp nhận mọi hậu quả pháp luật cho điều cam kết của mình.

Cho nên, cái làm tôi buồn nhất mỗi khi phải ra phường hay bất cứ đâu có liên quan đến thủ tục hành chính ở Việt Nam là cảm giác sự tự tôn và tư cách công dân của mình chẳng có mấy giá trị nếu nó không được đảm bảo bằng một chữ ký của cơ quan đoàn thể, của chính quyền, hay bằng một cái thư tay nho nhỏ từ một nơi nào đó “cao cao bên cửa sổ”.

Cho nên cứ hỏi làm sao du học sinh - thạc sĩ, tiến sĩ, cửnhân không thích về nước - không thích về nước.Thực ra đãi ngộ vật chất không phải là vấn đề chính, vấn đề lớn hơn là cảm giác rằng khi về trong một môi trường mà mình không còn được là chính mình với sự tự tôn, với liêm sỉ, tự trọng, nghĩa vụ và trách nhiệm đúng mức của mình.

Tôi cứ băn khoăn: Tại sao ở Việt Nam mình, người ta lại thiếu niềm tin với nhau đến thế ? Tại sao người ta lại thích phải hạch sách, nhũng nhiễu nhau đến thế ? Tại sao ở Việt Nam, động đến cái gì hình như cũng phải có "quan hệ” hoặc phải mua được quan hệ.

Đứng về mặt kinh tế mà nói, thì việc tin tưởng nhau sẽ giảm thiểu tiền bạc, thời gian nguồn lực sử dụng vào việc giải quyết các thủ tục hành chính cồng kềnh cũng như trả lương cho những người làm hành chính mà công việc chỉlà soi mói và dò xét. Nếu người ta chỉ can 30 phút để làm xong một giấy đăng ký kết hôn, thì trong một ngàyngười ta giải quyết được nhiều đơn xin kết hôn hơn. Và người ta đỡ tốn thời gian chạy đôn chạy đáo khắp nơi xin xác nhận, xin nọ xin kia đến toát mồ hôi và tức nổ đom đóm mắt về những đòi hỏi vô lý.

Than thở như vậy là đủ, giờ đến giải pháp. Tôi không ảo tưởng mình có thể đề ra giải pháp gì hữu hiệu cho cả một vấn đề to lớn như vậy, chỉ xin nêu một số biện pháp cụ thể có thể làm:

1. Đối với nhiều vấn đề thủ tục hành chính - dân sự, Nhà nước nên cấp giấy phép cho tư nhân cung cấp dịch vụ để tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh và giảm sự cồng kềnh, quá tải và cửa quyền của các cơ quan Nhà nước, ví dụ như dịch vụ công chứng. Ở Mỹ chẳng hạn, các cá nhân hoặc tổ chức tư nhân - như văn phòng luật sư, văn phòng nhà trường, bưu điện, các đơn vị tư nhân khác - có thể xin giấy phép mở dịch vụ công chứng.

2. Giảm bới các quy định về giấy tờ, các yêu cầu xác nhận mang tính hình thức đối với các vấn đề như cưới hỏi, làm hộ khẩu, xin học, xin hộ chiếu...

3. Xử lý nghiêm minh các trường hợp lợi dụng “quan hệ” để vi phạm các quy tắc hành xử, nhằm tạo công bằng và sự tin tưởng của người dân.

4. Về lâu về dài, điều cốt lõinhất vẫn là nâng cao nhận thức để người dân - cả trong vai trò công dân và công quyền - đều tự giác thực hiện các trách nhiệm và nghĩa vụ của mình một cách trung thực. Nhưng câu chuyện này sẽ rất dài và phụ thuộc nhiều vào một chiến lược giáo dục mới mà tôi sẽ không có dịp đề cập ở đây.

Dĩ nhiên, bạn có thể bảo tôi – như có người đã nói với tôi: Tin người Việt Nam có mà loạn! Hoặc bạn có thể hỏi một cách văn hóa hơn: Vấn đề là người Việt Nam có xứng đáng được đối xử như “Con người” viết hoa - con người với sự tự tôn, liêm sỉ, và năng lực nhận thức, năng lực hành vi - không đã?

Cái đó thì... tôi xin phép không dám lấy tư cách cá nhân trả lời thay cho cả 80 triệu đồng bào ruột thịt của tôi được.Tôi cần có giấy chúng nhận tư cách đã.