ChúngTa.com

Tất yếu và tự do là những phạm trù triết học biểu hiện mối quan hệ qua lại giữa hoạt động của con người và các quy luật khách quan. Vì vậy, chúng là một trong những vấn đềđược triết học quan tâm, nghiên cứu ngay từ thời cổ đại cho đến nay và ở Việt Nam cũng đã có một số công trình mang tính chuyên khảo, hệ thống nghiên cứu lịch sử phát triển về quan niệm tự do và tất yếu của các nhà triết học trước Mác - Lênin để qua đó thấy được ý nghĩa thực tiễn của nó trong xã hội hiện đại, nhất là đối với cuộc cách mạng XHCN thực hiện mục tiêu giải phóng, đổi mới và phát triển ở nước ta hiện nay thì phải kể đến cuốn sách Tất yếu và tự do - một số vấn đề lý luận và thực tiễn của TS. Vương ThịBíchThủy.

Sách gồm 3 chương:

Chương I: Quan niệm của một số tác giả tiêu biểu về tất yếu và tự do trong triết học phương Tây trước Mác, tác giả trình bày quan niệm của Đêmôcrit, Êpiquya, Xpinôda và Hêgen về vấn đề này. Theo tác giả, Đêmôcrit, Êpiquya, Xpinôda và Hêgen đã có những hạn chế cũng như những điểm tích cực trong quan niệm về tự do và tất yếu. Chẳng hạn, Đêmôcrit thừa nhận cái tất yếu, phủ nhận cái ngẫu nhiên, Êpiquya đã thừa nhận tính khách quan của ngẫu nhiên…

ChươngII:Quan niệm của triết học Mác - Lênin về tất yếu và tự do. Trên cơ sở định nghĩa về tất yếu (tr.65 - 70), tác giả xem xét tất yếu trong giới tự nhiên và xã hội. Theo tác giả, triết học Mác - Lênin thừa nhận các quy mô của luật tự nhiên bên ngoài, tính tất yếu của giới tự nhiên. Con người không thể phủ nhận được chúng nhưng có thể nhận thức, cải tạo và chinh phục nó vì lợi ích cua rmình (tr.71 - 86). Nhưng ngoài tính tất yếu trong giới tự nhiên, triết học Mác - Lênin cho rằng, con người còn phải chịu những áp đặt từ phía xã hội, đó là những tất yếu xã hội. Quan niệm về tự do dưới quan niệm của triết học Mác - Lênin được tác giả xem xét với tư cách một phạm trù triết học (tr.104 - 118) và tư cách một phạm trù chính trị - xã hội (tr.118 - 135). Trên cơ sở đó, mối quan hệ biến chứng giữa tất yếu và tự do được tác giả xem xét ở hai khía cạnh (tr.135 - 152).

Trên cơ sở nhận thức đúng đắn về tất yếu và tự do theo quan điểm Mác - Lênin mà qua đó sẽ được vận dụng vào Việt Nam như thế nào là nội dung của Chương III: Một số vấn đề nhận thức và vận dụng quan niệm của triết học Mác - Lênin về tất yếu và tự do vào công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay. Chương này gồm 3 phần:

1/ Tất yếu và tự do trong việc lựa chọn con đường phát triển đất nước.

2/ Tất yếu và tự do trong việc phát triển lực lượng sx, xây dựng nền kinh tế hiện đại.

3/ Tất yếu và tự do trong quá trình dân chủ hóa đời sống xã hội.

Theo tác giả, vận dụng quan niệm về tất yếu và tự do của triết học Mác - Lênin vào công cuộc đổi mới sẽ là những đảm bảo cho mục tiêu phát triển, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh ở Việt Nam hiện nay.

Tất yếu và tự do với tư cách một vấn đề triết học chứa đựng trong bản thân nó cả một hệ vấn đề phong phú, phức tạp, liên quan đến hoạt động của con người, sự phát triển con người và tiến bộ xã hội. Vì vậy, quan việc làm sáng tỏ một vấn đề lý luận và thực tiễn về tất yếu và tự do, tác giả đã góp phần đưa lại một cách hiểu, cách lý giải triết học những vấn đề chính trị - xã hội của công cuộc đổi mới để phát triển ở nước ta hiện nay. Đây là tài liệu giúp ích cho những ai quan tâm đến vấn đề này.