Ngày xuân nói chuyện viễn tưởng: Các mô hình toàn cầu hóa

05:34 CH @ Thứ Ba - 10 Tháng Ba, 2015

Ngày Xuân cho phép ta mơ mộng và tưởng tượng. Tuy không tài nào dự đoán được tương lai, ta vẫn khao khát muốn biết rồi sẽ ra sao. "Ra sao" ở đây là nói chuyện... vĩ mô, chuyện "toàn cầu" thôi nhé!

Thế giới đang đầy rẫy xung đột, nhưng tiến trình toàn cầu hóa dường như vẫn cứ tiếp diễn. Hai hiện tượng mâu thuẫn ấy sẽ triệt tiêu nhau, sẽ tiếp tục song hành hay sẽ hòa giải với nhau một cách nào đó?

Việc đánh giá tình hình tùy thuộc vào sự lựa chọn lý thuyết nào về toàn cầu hóa. Ngay bản thân khái niệm "toàn cầu hóa" cũng rắc rối. Người bảo rằng nó đã bắt đầu vào thế kỷ 15, người bảo từ thế kỷ 19, hoặc chỉ mới từ vài thập niên gần đây thôi. Xu hướng chung sẽ dẫn đến sự thống nhất hoặc sự đa dạng hoặc cả hai vẫn còn gây tranh cãi. Khó khăn, trước hết, có lẽ nằm ngay trong bản thân khái niệm "toàn cầu hóa".

Trong từ "toàn cầu hóa" có chữ "toàn cầu", hiểu như quả địa cầu, hình như xuất hiện lần đầu tiên năm 1492 nơi Martin Behaim, đầu thời cận đại. Nhưng, nó không còn mang nghĩa biểu tượng vừa thần học vừa chính trị như quả táo trong lòng bàn tay các bậc đế vương ngày trước. Nó đã bắt đầu mang nghĩa thế tục như là biểu trưng của thời đại mới, trong đó mọi địa điểm đều có hai tính chất: có thể đến được và có thể khai thác được. Từ đó, "địa cầu" và các lý thuyết về "toàn cầu hóa" đi liền với nhau như bóng với hình. Tuy nhiên vẫn có sự khác biệt. Một số lý thuyết toàn cầu hóa xem "quả địa cầu" như một tấm địa đồ với nhiều góc cạnh phức tạp hơn là một quả táo tròn vo. Cách nhìn này lập tức bị nhiều lý thuyết khác lấn át. Theo đó, "quả địa cầu" lần đầu tiên cho phép ta nhìn và mô tả trái đất theo không gian ba chiều một cách toàn vẹn, không cần quan tâm lắm đến những góc cạnh lồi lõm! Họ nhìn trái đất từ bên ngoài bằng cái nhìn "toàn cầu", không khác mấy với nhà du hành vũ trụ nhìn về quả đất từ không gian xa thẳm. Tùy theo chổ đứng, ta nhìn sự vật một cách khác nhau. Ở đậy, các lý thuyết về toàn cầu hóa cũng giống như thế.

Bước vào thập kỷ thứ hai của thế kỷ 21, ai cũng thấy cần phải điều hòa hai lối nhìn nói trên: thấy cây không thấy rừng lẫn thấy rừng không thấy cây. Từ đó có khẩu hiệu: tư duy toàn cầu, hành động địa phương!Toàn cầu hóa, như thế, phức tạp hơn mới thoạt nhìn. Nó thực chất chỉ là "tây phương hóa" với kẻ thắng người bại? Hoặc là cơ hội lich sử cho mọi người cùng thắng? Chưa ai biết, nhưng ít ra có hai thực tế không thể phủ nhận: các thị trường tài chính được toàn cầu hóa (với tất cả các nội hàm phong phú của chúng, gồm cả công nghệ, thương mãi và truyền thông) đang ngày càng gia tăng áp lực lên các quốc gia, và, trào lưu dân chủ hóa - cũng trên phạm vi toàn cầu - đang và sẽ là dòng thác chảy xiết với ngày càng nhiều những định chế và tổ chức quốc tế cùng với các tác nhân phi nhà nước khác. Các nhà nước-dân tộc, thành tựu của thời cận đại, ngày càng bị thu hẹp quyền năng và phạm vi hoạt động.

Câu hỏi đặt ra: có thể giữ nguyên ba hình thức chính trị quen thuộc trước nay: nhà nước đô thị cổ đại - các đế chế - các nhà nước dân tộc? Có thể có hình thức "cai trị" mới vượt ra khỏi khuôn khổ nhà nước-dân tộc? Và nếu có, làm sao diễn ra được với tinh thần và phương thức dân chủ đích thực như khát vọng chung? Nói ngắn, có triển vọng về một nền dân chủ toàn cầu?

Nền dân chủ, trong lịch sử, chỉ mới biết đến hai hình thức: nền dân chủ ở quy mô nhỏ nơi các thành quốc Hy lạp cổ đại, rồi ở quy mô rộng hơn nơi các nền cộng hòa đại diện với tư cách các nhà nước dân tộc đa nguyên ngày nay như là thành quả của Cách mạng Mỹ và Cách mạng Pháp. Liệu có thể có một nền dân chủ rộng lớn ở quy mô toàn cầu với số lượng công dân khổng lồ, hết sức đa dạng về ngôn ngữ, văn hóa, truyền thống? Làm sao bảo đảm quyền tham dự và quyền cùng quyết định ở quy mô như thế?

May thay, chính trị thế giới không phải là hiện tượng tự nhiên của trời đất mà kỳ cùng là do quyết định của con người, nghĩa là, có thể biến đổi được nếu người ta muốn.

Ngày Xuân, thử điểm qua bốn mô hình chính trị về toàn cầu hóa đang được thảo luận: Nhà nước thế giới, Cộng hòa thế giới, Dân chủ toàn cầu (global democracy) và Quản trị toàn cầu (global governance). Từ không tưởng đến kỹ trị, từ mơ mộng đến vận hành thông qua những tác nhân và tổ chức quốc gia, xuyên quốc gia, siêu quốc gia, bốn mô hình đều ít nhiều chia sẻ một cao vọng: hợp nhất dân chủ với các cấu hình chính trị quy mô lớn. Nếu chưa phải là giải pháp thì cũng là một gợi mở!

MÔ HÌNH 1: NHÀ NƯỚC THẾ GIỚI

Trước hết là hai mô hình... phản dân chủ vào đầu thế kỷ 20: một của Huxley (1932) và một của H.G. Wells (1903). Huxley vẽ ra một nhà nước thế giới sẵn sàng hy sinh sự tự do của con người nhân danh sứ mạng mang lại hạnh phúc. Wells thì đề xướng sự cai trị của một tầng lớp ưu tú, độc lập và trung lập đối với mọi thế giới quan. Thật ra, đây chỉ là phiên bản mới của "nhà nước cộng hòa" của Plato với sự cai trị của những ông vua-triết gia.

Phiên bản khác đáng chú ý hơn là của Arnold Toynbee qua công trình nghiên cứu lịch sử văn hóa đồ sộ gồm 12 tập (1934-1946). Trong bối cảnh chiến tranh lạnh, để bảo đảm hòa bình, năm 1969, Toynbee càng thấy nhà nước thế giới là cần thiết. Nhưng, sự hợp nhất chính trị không thể bền vững nếu thiếu một cơ sở tinh thần thống nhất: ông đề nghị một sự hòa đồng tôn giáo, gọi là tôn giáo phổ quát, hợp nhất Ki tô giáo, đạo Islam, Ấn độ giáo và Phật giáo đại thừa! Mô hình của Toynbee ngày nay đã bị lãng quên, nhưng hai ý tưởng lớn của ông vẫn còn giá trị: ý tưởng về một lịch sử phổ quát của nhân loại, vượt khỏi khuôn khổ và lịch sử của nhà nước dân tộc để quan tâm nhiều hơn đến lịch sử các nền văn minh. Thứ hai là ý tưởng về sự thống nhất tinh thần của nhân loại làm cơ sở cho trật tự thế giới mới. Nếu Karl Jaspers nhấn mạnh đến "bước nhảy của ý thức" nơi các đại triết gia, thì Toynbee cũng đòi hỏi một sự "tăng tiến tâm linh chưa từng có trước đó" khiến cho nhân loại có ý thức về sự thống nhất của chính mình. Bước nhảy của các "đại" triết gia thì quá cao xa, đặc tuyển, còn ý thức nhân loại của Toynbee - thể hiện qua "tôn giáo phổ quát" - thì lại quá nhân tạo, khó thành hiện thực!

Nhìn chung, mô hình nhà nước toàn cầu khó có thể giải quyết hai nghịch lý mà Kant cũng đã thấy khi đề xướng "nền hòa bình vĩnh cửu" qua hình thức liên hiệp các nhà nước ( thật ra dự kiến chỉ cho châu Âu hơn là cho toàn thế giới). Nghịch lý thứ nhất: nếu không có nhà nước toàn cầu, các nhà nước dân tộc tiếp tục tự tung tự tác như trước nay. Có nhà nước toàn cầu, chủ quyền của các nhà nước dân tộc bị xâm phạm. Ngay cả các siêu cường cũng không ưa thích gì nhà nước toàn cầu, một hình thức trói buộc họ, trừ khi cả nhân loại phải đương đầu với thảm họa diệt vong hiện thực. Nghịch lý thứ hai liên quan đến hòa bình thế giới. Khái niệm "nhà nước thế giới", một măt, không cho phép một ai đứng ngoài nó cả, mặt khác, phải cương quyết loại trừ những ai tỏ ra chống lại nó! Viễn tượng nội chiến - bây giờ là nội chiến toàn cầu - là không thể tránh khỏi. Khái niệm "nhân loại" và "hòa bình thế giới" sẽ không còn hồn nhiên vô tội khi đi vào lĩnh vực chính trị và khi ai cũng có quyền nhân danh chúng. Một mô hình giàu thiện chí nhưng đậm nét viễn vông, không tưởng!

MÔ HÌNH 2: CỘNG HÒA THẾ GIỚI

Do Otfried Höffe gợi ý, phát triển mô hình liên hiệp các nhà nước trước đây của Kant. Các nhà nước dân tộc vẫn tiếp tục tồn tại, còn nền cộng hòa thế giới chỉ là phần bổ sung, như một nhà nước thứ cấp. Nhiệm vụ của nó là bảo vệ nhân quyền và hòa bình cùng với các tiêu chuẩn tối thiểu về an sinh xã hội và an toàn môi trường.

Cộng hòa thế giới phải là nhà nước pháp quyền toàn cầu, đồng thời là một xã hội dân sự toàn cầu, nhưng... "mềm" (soft legislation, soft world republic). Mô hình này gần thực tế hơn mô hình trước, nhưng lại vấp phải nghịch lý thứ ba: quyền lực của nó phải lớn hơn quyền lực của mọi siêu cường cộng lại, lớn hơn mọi liên minh cục bộ. Tìm đâu ra quyền lực ấy? Sự song hành của nhà nước dân tộc và cộng hòa thế giới đặt ra vấn đề tranh chấp quyền lực. Ai giải quyết nó và giải quyết thế nào để không trở nên bất lực như các đinh chế Liên Hiệp quốc hiện tại? Sự bảo vệ nhân quyền dựa trên quan niệm nào về con người? Con người cá nhân nguyên tử theo kiểu Hobbes thông qua tiến trình thương thảo và trao đổi như nơi thị trường? Nếu ai đó không có gì để "cho" và "nhận", làm sao trao đổi và nhân quyền sẽ còn là gì? Höffe chỉ còn cách quay về với đạo đức học siêu nghiệm của Kant: nhân quyền là giá trị bất khả thương thảo, bất khả chuyển nhượng và không cần biện minh!

MÔ HÌNH 3: DÂN CHỦ TOÀN CẦU

Tiêu ngữ của Anthony Giddens, David Held và Ulrich Beck. Một xu hướng dân chủ xã hội, tìm con đường thứ ba giữa cánh tả (sau sự sụp đổ của Liên xô và Đông Âu) và cánh hữu (chủ nghĩa tân-tự do). Cả ba thống nhất ở cách nhìn xã hội hiện đại như là hậu-truyền thống, phản tỉnh và cá nhân hóa, nhưng có đặc điểm chung là một xã hội "thiếu an toàn" (Giddens) và "đầy nguy cơ" (Beck).

Xã hội cá nhân hóa cần bắt tay với viễn tượng dân chủ hóa toàn cầu, như là sự thống nhất của hai mặt đối lập. Đi vào cụ thể, cần cải cách Liên Hiệp Quốc một cách sâu rộng với các hình thức mới: nghị viện thế giới, hành pháp thế giới, tòa án thế giới và hội đồng thỉnh nguyện. Nơi đó, các tác nhân phi nhà nước, các tổ chức quốc tế và xuyên quốc gia cùng hợp tác hành động.

Ulrich Beck đưa ra thuyết "Hiện đại thứ hai". Hiện đại thứ nhất đã hướng đến sự tiến bộ và phát triển qua quá trình công nghiệp hóa. Hiện đại thứ hai nhằm giải quyết những hệ quả do Hiện đại thứ nhất gây ra và để lại.

Để hướng đến nền dân chủ toàn cầu, cần "tái phát hiện cái chính trị", vượt ra khỏi ranh giới giữa cái riêng tư và cái công cộng, giữa bên trong và bên ngoài. "Chính trị", theo Beck, không còn là một lĩnh vực riêng biệt, mà trở thành việc làm phi không gian, không để cho nhà nước độc quyền nữa.

MÔ HÌNH 4: QUẢN TRỊ TOÀN CẦU

Không đi theo mô hình nhà nước hay dân chủ mà nhấn mạnh đến "kỹ thuật điều hành", đến "thể thức thực thi", bao gồm mọi hình thức, dù dân chủ hay không. Tất cả xuất phát từ thực tế gia tốc của tiến trình toàn cầu hóa hầu như trên mọi lĩnh vực: truyền thông, thương mãi, giao thông, v.v.. trong một thế giới ngày càng nhỏ dần với sự đan xen lẫn nhau và xóa bỏ khoảng cách. Cần xem trọng đúng mức vai trò của các tổ chức quốc tế, các tập đoàn đa quốc gia, các NGO và các loại mạng lưới kết nối, thay vì chỉ tập trung vào mô hình nhà nước thế giới hay cộng hòa thế giới. Giống như mô hình 3, cần mở rộng và cải cách triệt để Liên Hiệp Quốc với nhiều định chế mới mà không cần đến "chính quyền thế giới". "Quản trị" (governance) là cai trị không cần đến chính quyền thế giới, đồng thời cũng không nhất thiết phải là cai trị mà không có "các chính quyền". Khái niệm "governance" không chỉ khó dịch mà còn khó xác định nội dung! Nó cần phải tiếp tục nghiên cứu và làm rõ tính chất lẫn vai trò của các tác nhân dân sự vừa kể: trong chừng mực nào chúng đồng đẳng với các chính quyền được bầu lên một cách dân chủ? Cấu trúc nội tại của chúng có dân chủ và minh bạch không? Với bản chất thiện nguyện, chúng hành xử ra sao khi dính đến tiền bạc và quyền lực? Chúng có thể bị các chính quyền sử dụng và lung lạc không? v.v..

Trước mắt, mô hình này muốn được thử thách ở quy mô trung bình trước khi lan tỏa toàn cầu: các "khối liên kết khu vực" như Cộng đồng chung Châu Âu, và sắp tới đây, cộng đồng các quốc gia Đông Nam Á. Ngay ở Cộng đồng EU với nhiều thuận lợi, cơ chế dân chủ và hợp tác còn không ít quan liêu, trở ngại, tình hình sẽ ra sao đối với các "khối" ít thuần nhất hơn?

Con đường phía trước còn rất dài và gian nan, nhưng đã xác định được một điểm mới mẻ: cần có sự chuyển dịch về ngữ nghĩa trong khái niệm dân chủ. Khái niệm cổ điển về dân chủ đã thích hợp với nền dân chủ cổ đại và các nhà nước dân tộc cận và hiện đại. Thể thức tiêu biểu là bầu cử và bỏ phiếu. Bây giờ, khái niệm dân chủ cần điều chỉnh cho phù hợp với khuôn khổ của "khối" và toàn cầu. Tính cách tham dự cổ điển được dần thay thế bằng hình thức ít khắc khe hơn: tức thông qua biện pháp "kỹ trị", hướng đến "đầu ra" (output) hơn là "đầu vào" như đang được áp dụng ở khối EU. Nổi bật là sự chuyển đổi âm thầm từ sự tham dự sang tham vấn (deliberation), từ chỗ cùng quyết định sang cùng bàn bạc (J. Habermas). Mô hình 4 chia sẻ với mô hình 3 sự lạc quan đối với "lý thuyết diễn ngôn" nói chung.

Người ta không thể nói "nửa sự thật" về Hiện đại cũng như về toàn cầu hóa, nếu không muốn tô hồng, xuyên tạc hay đơn giản hóa nó. Ba đặc điểm chủ đạo của Hiện đại là sự biến đổi văn hóa gia tốc, sự tiêu biến của khoảng cách không gian và sự tương đẳng của các nền văn minh đều đã và đang đi những bước quanh co. Thêm vào đó, như Antonio Gramsci tiên đoán trước giữa thế kỷ 20 khi nhìn thấy những đám mây đen đang cuộn lên ở chân trời: "Thế giới cũ đã chết. Thế giới mới đang ló dạng. Nhưng trong cảnh tranh tối tranh sáng ấy đã xuất hiện những con quái vật". Lời tiên đoán u ám ấy lại hiệu nghiệm? Chúng có thể đẩy lùi lịch sử? Một cách tỉnh táo, sống trong Hiện đại một cách hiện đại là chấp nhận sống với và sống trong xung đột, vì không có một "hòa điệu tiền lập" nào hết.

Nội dung liên quan

  • Kế thừa tinh thần yêu nước truyền thống của dân tộc ta trong bối cảnh toàn cầu hóa

    02/02/2010Mai Thị QuýTinh thần yêu nước là giá trị cơ bản trong hệ giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam ta. “Tình cảm và tư tưởng yêu nước là tình cảm và tư tưởng lớn nhất của nhân dân, của dân tộc Việt Nam" và “chủ nghĩa yêu nước là sợi chỉ đỏ xuyên qua toàn bộ lịch sử Việt Nam từ cổ đại đến hiện đại...
  • Giao tiếp liên văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa: một số vấn đề triết học

    28/11/2019TS. Nguyễn Vũ HảoGiao tiếp liên văn hóa chính là sự giao tiếp giữa các nền văn hóa, giữa các cộng đồng văn hóa khác nhau với những phương thức sống và thế giới quan khác nhau. Bản thân sự giao tiếp liên văn hóa không phải là một hiện tượng mới mẻ, mà đã trải qua lịch sử hàng ngàn năm, gắn liền với số phận của tất cả các dân tộc, các cộng đồng người trên thế giới....
  • Người trẻ và những thách thức trong thời đại toàn cầu hóa

    11/04/2016Nguyễn Trần BạtLiên minh chặt chẽ với xã hội là một trong những yếu tố quan trọng một cách phổ biến đối với tất cả các cá thể, nhất là các cá thể trẻ. Và điều quan trọng nhất mà tôi muốn nói là, khủng hoảng là một cơ hội, nhưng là một cơ hội cho nhiều tính xấu, và chúng ta không được phép để cho những tình huống xấu của cuộc sống bẻ gẫy sự lương thiện vốn có của mình.
  • Lối sống người Việt Nam dưới tác động của toàn cầu hóa hiện nay

    10/11/2014Nguyễn Văn HuyênTrong những năm đất nước ta đổi mới, mở cửa, hội nhập, giao lưu quốc tế, đặc biệt là qua các phương tiện thông tin hiện đại, các giá trị của toàn cầu hoá đã tác đông mạnh mẽ tới lối sống Việt Nam, tạo ra những chuyển biến quan trọng trong lối sống...
  • Toàn cầu hóa về văn hóa

    22/04/2014Nguyễn Trần BạtCàng ngày con người càng nhận ra một trào lưu toàn cầu hóa khác, thậm chí còn quyết liệt hơn, sâu sắc hơn, đó là toàn cầu hóa về văn hóa. Cũng giống như toàn cầu hóa nói chung, toàn cầu hóa về văn hóa có từ rất lâu và là kết quả của sự tương tác giữa các cộng đồng...
  • Văn hóa và toàn cầu hóa: Vài phân tích kinh tế

    19/05/2013TS. Trần Hữu DũngBài gồm 5 phần chính. Phần I phân tích văn hoá như một sinh hoạt sản xuất và tiêu dùng. Đây là tiếp cận kinh tế có thể nói là vi mô, ảnh hưởng đến phúc lợi của cá nhân cảm thụ (người “tiêu dùng” văn hoá). Phần II đặt vấn đề: có thể phán đoán thị hiếu không? Cụ thể, nếu văn hoá “bình dân”, “phổ thông” là kém hơn văn hoá “ưu tú” thì toàn cầu hoá  sẽ làm văn hoá tốt hơn hay tệ hơn? Phần III sẽ nói đến vấn đề toàn cầu hoá và dân tộc tính của văn hoá. Phần IV sẽ bàn về ảnh hưởng của toàn cầu hoá trên liên hệ giữa văn hoá và phát triển kinh tế. Phần V là kết luận...
  • Hiện đại hóa, toàn cầu hóa và vấn đề chảy máu chất xám

    01/12/2009Trần Hữu DũngỞ hầu hết mọi nơi trên thế giới, hiện tượng “chảy máu chất xám” (từ nước này sang nước khác) là một hiện tượng được nhiều người, trong chính quyền cũng như ngoài xã hội, đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, cho đến nay, sự chảy máu chất xám trầm trọng nhất vẫn là từ các quốc gia nghèo, kém phát triển Á, Phi, Mỹ La Tinh (và mới đây là Đông Âu) sang các quốc gia giàu, đã phát triển, ở Tây Âu và Bắc Mỹ.
  • Gìn giữ và phát huy những giá trị nhân văn của văn hóa dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa

    30/11/2009Hà Thị Thùy DươngCon đường mà loài người đã đang và sẽ đi chính là hành trình hướng tới các giá trị nhân văn và hiện thực hoá nó trong thực tiễn. Do vậy, giá trị nhân văn luôn có ý nghĩa vĩnh cửu và phổ quát đối với mọi nền văn hoá.
  • Toàn cầu hóa và thay đổi chính trị

    05/11/2009Cao Huy ThuầnCác nước Tây phương tin rằng quá trình toàn cầu hóa sẽ làm thay đổi chế độ chính trị trong các nước chuyên chế khiến các nước này trước sau gì rồi cũng phải xuôi theo trào lưu dân chủ. Trước sau gì toàn cầu hóa kinh tế cũng đưa đến toàn cầu hóa chính trị, bởi vì dân chủ và thị trường có khuynh hướng đi kẹp đôi với nhau như một cặp bài trùng. Luận cứ đó ngây thơ chăng? Vững chắc chăng?
  • Cái tất yếu thời toàn cầu hóa

    14/05/2009Minh NhânCó thể những người chủ trương “Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt” sẽ vô cùng bất bình, thậm chí phẫn nộ khi đứng trước những biểu hiện 100% tiếng nước ngoài hay nghe, xem đâu đó những từ vay mượn từ tiếng Anh như: festival ( liên hoan), bulding, villa ( nhà cao tầng, biệt thự), sale off ( hạ giá), fair play (chơi đẹp),… Song đối với số khác, hiện tượng này đơn giản chỉ là một phần tất yếu trong thời toàn cầu hóa.
  • Tâm lý tiểu nông và toàn cầu hóa kinh tế ở VN

    14/01/2009Phương Loan (thực hiện)Kinh tế Việt Nam gốc rễ là kinh tế tiểu nông. Tâm lý của người tiểu nông là muốn giữ lâu những thứ đồ cũ, những thứ đồ không dùng được nữa. Muốn thành công trong hội nhập kinh tế phải thay đổi tư duy và hành động của nền kinh tế tiểu nông, thay bằng tư duy và hành động của nền kinh tế sản xuất hàng hóa, nguyên trưởng đoàn đàm phán Hiệp định thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ Nguyễn Đình Lương nhấn mạnh.
  • Giá trị bền vững của triết lý dân gian trong toàn cầu hóa

    21/09/2008Tô Duy HợpVấn đề được đặt ra dưới dạng song đề. Toàn cầu hoá đang tạo ra tình thế hai mặt: vừa mở rộng cơ hội vừa thách thức to lớn đối với văn hoá dân gian nói chung và triết lý dân gian nói riêng. Điều này liên quan tới bản chất, đặc điểm của triết lý dân gian. Do đó cần làm rõ ưu điểm và nhược điểm của nó. Sức sống, giá trị bền vững của triết lý dân gian phụ thuộc vào việc duy trì phát huy ưu điểm và đồng thời khắc phục nhược điểm để có thể lợi dụng được cơ hội và vượt qua được thách thức của toàn cầu hoá...
  • Toàn cầu hóa và những mặt trái

    29/06/2008Minh Bùi (tổng hợp)Cuốn sách "Toàn cầu hóa và những mặt trái" của nhà kinh tế học từng được giải Nobel - Joseph E. Stiglitz đóng góp một cái nhìn nghiêm khắc đến nghiệt ngã về toàn cầu hóa, đặc biệt nhấn mạnh vai trò của những tổ chức quốc tế như IMF, WTO, WB trong quá trình tất yếu không có cách nào cưỡng lại này...
  • Nhận thức lại toàn cầu hóa và chỉ số toàn cầu hóa của Việt Nam trong 72 nước năm 2007

    14/05/2008PGS. TS. Hồ Sĩ Quý ([email protected])Về cơ bản,TCH là một hiện tượng đi theo logic của tiến bộ xã hội. Nhưng giống như mọi nấc thang tiến bộ khác, không có bước tiến bộ nào thuần tuý bằng phẳng, giản đơn. Để tiến bộ, đôi khi sự phá triển lại phải đi theo những lối quanh co, thậm chí, những bước thụt lùi với những cái giá phải trả có thể sẽ rất đắt nếu như các chính phủ thiếu tầm nhìn xa và không kịp thời đưa ra được những quyết sách thông minh. Với nội dung chính như vậy, bài viết bàn tới 6 vấn đề: 1/ Thời điểm xuất hiện TCH, 2/ Bộ mặt của TCH, 3/ TCH và tình trạngđói nghèo, 4/ Vấn đềTCH văn hoá, 5/ TCH ở châu Á 6/ Chỉ số toàn cầu hoá...
  • Toàn cầu hóa văn hóa

    08/05/2008Ths. Phạm Ngọc HàSuy nghĩ về những điều kiện phát triển của toàn cầu hoá nhằm xây dựng khái niệm chung sống giữa các nền văn hoá để trên cơ sở đó, cho phép nghiên cứu mối quan hệ của tam giác bản sắc - văn hoá - truyền thông là hết sức quan trọng và cần thiết. Xuất phát từ thực tế đó, tác giả Dominique Wolton đã cho ra mắt cuốn sách Toàn cầu hóa văn hoá...
  • xem toàn bộ