Chữ "văn" chữ "báo" khéo là...
Tính sơ sơ trong 300 hội viên hội Nhà văn Hà Nội có dễ tới ngót trăm người đang hoặc đã ăn lương ở các tòa soạn. Xửa xừa xưa có các anh Yên Thao, Băng Sơn, Vân Long..., lớp bánh tẻ có Anh Ngọc, Vũ Đình Minh... Mới làm độ mươi năm nay là những Giáng Vân, Võ Thị Hảo, Hồ Anh Thái... Đó là một đội ngũ mà đời sống công chức, đời sống văn học của họ có những nét vừa thuận tiện, vừa phức tạp, bổ sung xong lại tước đoạt luôn.
Có câu chuyện cười dân gian rằng cô nàng xinh xẻo nọ yêu một anh chàng đẹp trai, khỏe mạnh nhưng nghèo, lại được một anh sứt môi lồi rốn mà giàu nứt đố mê. Cô mình phân vân, chọn lựa mãi, cuối cùng bố cáo cho thiên hạ biết quyết định của mình. Cô sẽ lấy cả hai, ban ngày ăn cùng anh nhà giàu, tối về nhà anh nghèo ngủ. Chuyện ấy so sánh khá khập khiễng, nhưng lại nhang nhác đời sống của một anh văn nghệ làm báo thế nào.
Đi nhiều, thấy lắm, nhận phong bì khỏe, ăn mòn bát thiên hạ, các nhà báo tích lũy được vốn sống, tinh tường khi va chạm, khiến lịch lãm, khiến tinh khôn. Đó là vài ba cái được nhất định của nghề khi áp dụng vào nghiệp văn. Chưa kể là nghề báo, nhất là ở các báo quảng cáo to còn nuôi được nghiệp văn chương cho anh.
Thường nghe cụ Đốt bảo nghề báo phá nghề văn. Nhà khoa học Mỹ (tôi quên tên) sáng chế ra máy điện thoại mà không mắc điện thoại trong nhà vì sợ thông tin làm nghèo trí tưởng tượng đi. Trông vào mấy nhà văn lớn, hình như trong giao tiếp, ứng xử, không ít vị có vẻ ấp úng, kém tháo vát hơn đám nhà báo. Là bởi vì còn đang "ngậm" tâm trạng, hình tượng trong lòng, nung nấu dữ lắm nên bên ngoài mới bộc lộ, mới chập chạp, để rồi đổ vào trang văn nó mới mạnh mẽ làm sao.
Hiện tượng Tô Hoài thật độc đáo. Ông viết báo khỏe hơn người trung niên, có bài hay, có bài không hay, nhưng không có bài dở. Ấy thế mà hơi văn phụt ra trong "Cát bụi chân ai" thật đầy đặn, chi tiết nào cũng có tâm trạng, cũng được chiêm nghiệm.
Nhưng đã mấy người được vậy. Cho nên mấy người làm văn thơ đi viết báo phải bảo trọng, tiết kiệm thi tài, viết báo hăng quá nó cụt miếng da lừa đi, đến lúc tỉnh ra thì đã muộn. Cứ âm thầm sống, âm thầm viết là hơn.
1997
Nội dung khác
Tạ Đình Đề và nỗi ám ảnh của Lưu Quang Vũ
01/05/2018PGS. TS. Lưu Khánh ThơNhững dòng nhật ký của Lưu Quang Vũ trước lúc nhập ngũ
17/04/2018Lưu Quang VũBánh Trôi, Bánh Chay - Tết Hàn thực của người Việt và sự ngộ nhận
14/04/2021Tri thức có thúc đẩy quá trình tiến hóa hay không?
26/07/2006Đỗ Kiên CườngThư gửi robot Citizen: Sống trong tín ngưỡng
13/04/2021Xuân AnChúng ta thoát thai từ đâu? Phát hiện sửng sốt từ dãy Himalaya (P2)
12/04/2021Thiện Tâm tổng hợpTrí thức và thói háo danh
05/02/2018Vương Trí NhànCon người hiểm độc
01/01/1900Phạm QuỳnhBàn về sự phân biệt phải trái
29/12/2008Matsushita KonosukeCơ hội thứ tư - toàn cầu hóa
18/04/2004Nguyễn Trần BạtThấy gì qua lối sống sinh viên thời nay?
21/10/2003Trương HiệuBa yếu tố làm nên thành công của doanh nhân
29/07/2005Nguyễn Trần Bạt