Đã là một ‘Thực thể sống- Tự nhiên’ thì khuynh hướng tự thân của chúng là đi đến sự tiến hóa ‘đời sau mạnh hơn đời trước’ về năng lực sinh tồn và phát triển ( trong Loài và so với các Loài khác còn lại ). Thiên nhiên không thua bất cứ Loài nào, và mỗi Loài không thể ‘thắng Thiên nhiên’ nhưng phải ‘tự thắng’ các vấn đề của Loài mình !
Bài viết này tôi đề cập đến ‘Thực thể sống - Xã hội’ như từng Cá nhân đến các Tổ chức từ vi mô đến vĩ mô. Quá trình tiến hóa đó của mỗi Thực thể gắn với ba ‘chân kiềng’ : ( sự giáo dưỡng có được giành cho Nó / cách tăng chất lượng sinh tồn của Nó / và chọn lọc Xã hội đối với Nó ).
Sự đòi hỏi tiến hóa này diễn ra ‘ghê gớm’ hơn so với Tự nhiên ở chỗ, nó hướng tới Ba Điều : mưu cầu rất đa dạng mang tính Xã hội / sự hữu hạn và phân bổ không đều các nguồn lực / tính ‘tham, sân, si’ của Con người về quyền lực
Trước hết chúng ta nói đến 5 dấu hiệu tiến hóa của ‘Thực thể sống - Xã hội’ gồm :
- Biết nhận ra… : Sinh vật cũng phải học …những dấu hiệu / khuynh hướng của : ( Bản thân / Môi trường / và Thế giới ), từ đó Con người dần gắn với các ‘tiêu chí’ / ‘tiêu chuẩn’ phổ quát hơn về sự vật hiện tượng liên quan ( vượt lên cách cảm tính tự thân, của mỗi Thực thể về : xấu / tốt ; nên / không nên ; được / không được… )
- Tiếp thu được… : giống như lá cây tiếp thu được ánh sáng Mặt trời để quang hợp… Những điều ( mới / hay / & khác ) Thực thể sau khi nhận ra ( chúng như thế nào ), tiếp nạp được vào thể chất, vào tri thức, vào tinh thần…thành năng lực mới, gia tăng thêm động cơ sống ( mạnh hơn, khỏe hơn, xa hơn, bền vững hơn…)
- Tương tác tốt… : không Thực thể nào tồn tại được một mình, nên luôn tìm cách tương tác với nhau, về phương diện Xã hội thì thậm chí vượt cả không gian, thời gian sống quen thuộc của mình để tìm thấy và xác lập được sự tương giao mở , cải thiện tình hình hiện tại, cũng như chuẩn bị cho tương lai…nhằm có thêm ảnh hưởng và cơ hội ưu trội
- Hoàn thiện hơn… : môi trường sống càng ngày càng khó hơn, tính cạnh tranh đa dạng và cao hơn, sự đòi hỏi của mưu cầu tự thân và của Cộng đồng nhiều lên, ‘Thực thể sống- Xã hội’ phải tìm kiếm các cách thức hành động hiệu quả hơn…quá trình đó bắt đầu từ trong Bản thể ( phá bỏ cách cũ ) mới có thể tiến hành điều ‘hoàn hảo hơn’ với bên ngoài được
- Tạo hữu ích… : trong Thiên nhiên, Tạo hóa sinh ra mọi ‘Thứ’… thành một ‘Hệ Sinh Thái’ …trong đó Con này cần ‘hữu ích’ với Con khác trong cùng Loài và cả khác Loài nó nữa. ‘Thực thể sống – Xã hội’ phải sản sinh, đóng góp giá trị cần, nếu không đáp ứng được ‘mưu cầu’ của Thực thể khác cùng ( thậm chí khác ‘hệ’ với Nó ) cũng dần bị đào thải
Từ một vài ví dụ về ‘Thực thể sống – Tự nhiên’ :
- Sông Tô Lịch, tuy có cả ngàn năm…thêm vào đó là truyền thuyết, văn thơ hay, mưa trong trẻo bao mùa đổ vào nhưng đã đến lúc đục bẩn không chịu nổi, gay tốn kém mọi bề, hủy hoại các cơ hội khác quanh không gian của nó… Vì thế người ta buộc phải chôn lấp ‘đại bộ phận’ kinh khủng của nó đi
- Một số Cây / Con…nếu cho, di sản sang các ‘đời F sau’ của nó kém đi về cả lượng lẫn chất thì chính Loài của nó và Loài khác ( trong đó có Con người ) sẽ đào thải Nó. Tuy nhiên ‘sự cải tạo giống’ của Nó nên diễn ra từ chính trong Bản thể của Nó ( theo cách Tự nhiên ), sẽ không dẫn đến sự ‘đột biến không mong muốn’
- ….
Chúng ta suy xét sang ‘Thực thể sống- Xã hội’:
- Cũng cần / phải theo như 2 ví dụ nói trên với ‘Thực thể sống- Tự nhiên’…..
- CẢNH BÁO : nếu Nó cố đi ngược lại ‘quy luật & quy tắc’ tiến hóa của Xã hội đòi hỏi và đặt ra cho Nó, mà vẫn tồn tại, hơn thế lại có ảnh hưởng, lại càng lâu…thì hậu quả tất yếu là Loài của Nó ( cộng đồng xã hội của Nó ) nhận thải loại ‘táng đởm kinh hồn’ của Nó….mà dần bị hủy hoại, suy thoái đi. Quá trình tiến hóa là dài…( mà không đạt được ), thì thời gian dài tương tự cũng diễn ra sự tiêu vong …( với Cộng đồng…làm thoái hóa theo muôn cá thể khác trong Cộng đồng đó, rồi ra bên ngoài Xã hội rộng lớn hơn ).
Nên ý thức tiến hóa của Xã hội chính là:
- Tạo ba ‘chân kiềng( sự giáo dưỡng có được giành cho Nó / cách tăng chất lượng sinh tồn của Nó / và chọn lọc Xã hội đối với Nó ) phải đi đến thúc đẩy 5 ‘dấu hiệu’ về tiến hóa nói trên !
- Khống chế ba Điều( mưu cầu rất đa dạng mang tính Xã hội / sự hữu hạn và phân bổ không đều các nguồn lực / tính ‘tham, sân, si’ của Con người về quyền lực ) bằng quản trị Xã hội tốt !
NHẤN MẠNH : trong ‘quy luật & quy tắc’ tiến hóa của Xã hội thì Sức mạnh của Xã hội phải đủ mạnh, hơn ý chí của một Nhóm / hay một Cá nhân nào đó ( quy luật thuộc toàn tự nhiên / quy tắc thuộc toàn xã hội ) . Bằng không thì thất bại ! Sức mạnh đó ở việc học hỏi, sở hữu và có khả năng phổ cập các giá trị phổ quát và tiến bộ, vào mọi hoạt động sống ! Nếu một Nhóm / hay Cá nhân nào ( có giá trị / năng lực ưu trội ) làm được thế cho Xã hội thì càng thúc đẩy tiến hóa !
….
Trong các bài viết, tôi luôn ý thức để lại phần ‘trống…’ nhưng quan trọng nhất thuộc về các Bạn đọc : tự phát triển ý nghĩa, tư duy đến những ‘chân trời nhận thức / hành động’ của chính mình…