Machiavelli được đánh giá như một trong những tác gia hàng đầu cần nghiên cứu trong lĩnh vực triết học chính trị. Làm nên vai trò to lớn ấy của ông một phần là nhờ vào tác phẩm Quânvương...
"/>Machiavelli được đánh giá như một trong những tác gia hàng đầu cần nghiên cứu trong lĩnh vực triết học chính trị. Làm nên vai trò to lớn ấy của ông một phần là nhờ vào tác phẩm Quânvương...
"/>

Quân Vương

06:39 SA @ Thứ Năm - 17 Tháng Tám, 2006

(1469 - 1527) được coi là cha đẻ của khoa lý luận chính trị hiện đại nền lý luận dựa trên những sự kiện thực nghiệm, phi tôn giáo và không rao giảng đạo đức. Đối với những người nghiên cứu triết học, Machiavelli được đánh giá như một trong những tác gia hàng đầu cần nghiên cứu trong lĩnh vực triết học chính trị. Làm nên vai trò to lớn ấy của ông một phần là nhờ vào tác phẩm Quânvương.

Lâu nay, trong giới nghiên cứu triết học Việt Nam nói chung và những người nghiên cứu triết học xã hội, triết học chính trị nói riêng, những tác phẩm của các nhà lý luận chính trị phương Tây trong lịch sử chưađược quan tâm đúng mức mà một phần là do nguyên nhân tư liệu. Góp phần khắc phục khiếm khuyết này, Nhà xuất bản Lý luận chính trị đã tổ chức địch và giới thiệu tác phẩm Quân vươngcủa Machiavelli.

Tác phẩm Quân vươnggồm lời Nhà xuất bản, lời giới thiệu, mục lục, phần viết về tác giả, tác phẩm và chính văn với 26 phần nhỏ. Trong phần viết về tác giả và tác phẩm, dịch giả đã phác họa một cách đầy đủ về tác giả, về những tư tưởng chủ yếu của tác giả và ý nghĩa thật sự của tác phẩm. Về tác giả Machiavelli, các dịch giả đã đề cập đến ba khía cạnh tư tưởng - nhà lý luận chính trị thiên tài, nhà yêu nước vĩ đại, nhà tư tưởng quân sự lớn. Về tác phẩm, cần chú ý đến nhận xét của Ph.Bêcơn như lời chỉ dẫn sáng suốt để tiếp cận nội dung tư tưởng của tác phẩm này: "Chúng ta chịu ơn Machiavelli và những tác giả đã viết về những điều mà con người làm chứ không phải những điều con người nên làm".

Chính văn tác phẩm gồm 26 phần, có thể chia ra thành các nội dung lớn: các vương quốc - cách cai trị chúng (từ phần 1 đến phần 11), vấn đề quân đội (từ phần 12 đến phần 14), những phẩm chất cần có của một quân vương (từ phần 15 đến phần 21), vấn đề quân sư (từ phần 22 đến phần 24) và hai phần lẻ: vai trò của số phận và lời kêu gọi giải phóng Italia.

Nội dung lớn đầu tiên các vương quốc, cách thức cai trị chúng được đề cập trong11phần. Tác giả đã dựa vào những sự kiện lịch sử mà ôngtận mắt chứng kiến hay được ghi chép lại để phân biệt các hình thức vương quốc: các quốc gia quân chủ thế tập, các quốc gia quân chủ mới, các thể chế cộng hòa (không được phân tích trong sách này). Dựa trên cách thức bình định, Machiavelli chia các vương quốc thành: các vương quốc giành được do binh lực và tài trí của bản thân, các vương quốc giành được bằng binh lực của người khác và vận may của bản thân, các vương quốc giành được bằng tội ác, các vương quốc dân sự và các vương quốc của giáo hội. Theo ông, mọi vương quốc đó đều được cai trị theo một trong hai cách thức: quân vương cai trị cùng các cận thần phong kiến tập quyền chuyên chế và quân vương cai trị cùng các lãnh chúa [phong kiến phân quyền]. Machiavelli không bàn cụ thể về cách thức bình định các vương quốc mà ông chỉ quan tâm đến cách thức cai trị sau đó. Theo ông, những vùng đất bị chinh phục có sự tương đồng về văn hóa với chính quốc sẽ dễ dàng sáp nhập với chính quốc (tr. 46), nếu không, quân vương sẽ phải đích thân đến đó cai trị và thực hiện chính sách đồng hóa (tr. 46). Đó là nói về đại thể, còn đối với từng cách thức mà vị quân vương đã tiến hành chinh phục vùng đất mới, Machiavelli nêu lên những thuận lợi và khó khăn khác nhau mà vị quân vương ấy phải đương đầu. Điều mà ông luôn nhấn mạnh là quân vương phải dựa vào thực lực của bản thân và của nhân dân. Trong quan niệm của ông, nhân dân luôn là lực lượng có vai trò đặc biệt quan trọng. Trong nội dung đầu tiên của tác phẩm, Machiavelli cũng đưa ra vô số những lời khuyên về những thủ đoạn mà các quân vương nên áp dụng (tr.85, 94-95).

Nội dung lớn thứ haibàn về quân đội được trình bày từ phần 12 đến phần 14.Machiavelli mở đầu bằng tuyên bố về vai trò không thể thay thế của quân đội như là nền móng chủ yếu của mọi vương quốc (tr. 112). Ông bàn đến các loại quân, những lợi điểm cũng như những hậu họa mà hình thức quân đội đó mang lại. Đó là quân đánh thuê, ngoại binh và quân đội tạo thành từ những thần dân của vương quốc mình. Machiavelli cho rằng, quân đánh thuê và ngoại binh không những vô dụng mà còn rất nguy hiểm (tr. 113), và vị quân vương khôn ngoan chỉ nên dựa vào chính thần dân của mình (tr. 124, 127). Khi bàn về quân đội, Machiavelli cũng đề cập đến các phương thức rèn luyện cho bậc quân vương về quân sự, bới theo ông, công việc chiến tranh là công việc của kẻ trị vì (tr. 128).

Những phẩm chất của một quân vươngđó là nội dung lớn thứ ba của tác phẩm, được thể hiện trong 7 phần nhỏ tiếp theo. Nội dung này thể hiện rõ đặc điểm "chính trị thực tiễn" của tư tưởng Machiavelli, khi ông cho rằng quân vương nào muốn thành công thì phải học được cách gác lòng tết sang một bên, việc có vận dụng nó hay không tùy thuộc vào thời thế (tr. 134). Ông phân tích từng cặp phẩm chất đạo đức, tính tốtthói xấu theo cách hiệu thông thường và luận chứng cho quan điểm tùy thời. Một quân vương, theo ông, cần biết tùy thời mà tốt hay không tết, nhưng phải làm ra vẻ mình có đầy đủ mọi đức tính. Điều quan trọng nhất đối với quân vương là cần tránh bị khinh miệt và thù ghét. Qua sự biện luận của Machiavelli, chúng ta có thể thấy, đứctính duy nhất mà ông mặc định cho một bậc quân vương - đó là sự khôn ngoan và mục đích duy nhất của ông khi khuyên quân vương tốt xấu tùy thời là bảo vệ được vương quốc và địa vị của mình. Trong nội dung này, quan điểm đáng lưu ý của Machiavelli là quan điểm về tấm quan trọng của "lòng dân" (tr. 175) và nguyên tắc lựa chọn chính sách trị nước rất hiện đại: không có chính sách nào toàn vẹn, cán phải biết chọn lấy cái bất lợi nhỏ nhất (tr. 179-180).

Vấn đề bộ máy giúp việc cho quân vương - những quân sư cũng được đề cập trong tác phẩm như là nội dung lớn thứ tư, từ phần 22 đến phần 24. Machiavelli phân tích mối quan hệ qua lại giữa quân vương và quân sư của mình, trong đó cả hai bên đều phải có trách nhiệm đối với nhau (tr. 182-183). Ông khuyên các bậc quân vương cần phải khôn ngoan trong sự lựa chọn quân sư. Ông cũng đã phân tích một cách tỉnh táo lý do khiến các quân vương Italia đánh mất vương quốc của mình như là dẫn chứng cho lý luận của ông về quân sư.

Hai phần nhỏ sau cùng, Machiavelli dành riêng bàn về số phận (tr. 191- 196) và kêu gọi giải phóng [thống nhất] Italia. Quan điểm về số phận của Machiavelli là một quan điểm thực tế, tiến bộ. Ông cho rằng, số phận chỉ chi phối một nửa những hành động của con người, nửa kia là do con người quyết định (tr.191 ).Về thời thế, theoMachiavelli, hành động của con người có thể khác nhau nhưng cùng đạt đến thành công hay thất bại là do hợp hay không hợp thời (tr. 193). Trong lời kêu gọi giải phóng Italia, Machiavelli đã thể hiện mình như một người yêu nước chân chính với những lời biện luận hết sức thống thiết về cơ hội giải phóng đất nước (tr. 202-204).

Quânvương, từ lần xuất bản đầu tiên (năm 1532) cho đến nay, luôn gây ra những cuộc tranh luận gay gắt. Việc tiếp xúc với tác phẩm này - một trong những kinh điển của lý luận chính trị học thế giới trên quan điểm kế thừa có phê phán của triết học Mác - Lênin, có thể mang lại nhiều lợi ích cho những người nghiên cứu triết học, chính trị học cũng như độc giả rộng rãi.

Nguồn:
FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Sách Cải cách và Sự phát triển

    23/09/2009Nguyễn Trần Bạt...cải cách và đổi mới là điều quen thuộc bởi chúng ta vẫn đang nghe đến và ngẫm nghĩ mỗi ngày. Với việc nghiên cứu nghiêm túc, công phu các quá trình đổi mới, cải cách đã qua của nhiều nước, tác giả Nguyễn Trần Bạt cho ra đời tác phẩm “Cải cách và Phát triển”. Dẫu rằng các quan điểm, chiêm nghiệm là từ riêng tác giả nhưng tin chắc rằng với cách nhìn không theo lối mòn, với sự suy nghĩ có trách nhiệm và với chiều sâu học thuật ấy, những điều hợp lý trong cuốn sách sẽ là đóng góp có giá trị, thắp sáng hơn ngọn đuốc soi đường cho tiến trình phát triển của chúng ta...
  • Suy Tưởng

    01/09/2007Bùi Quang MinhHết sức tình cờ, tôi đã được tác giả tiếp chuyện và được tặng tác phẩm Suy Tưởng. Có thể nói chưa bao giờ tôi có được cảm xúc như vừa ăn một bữa "đại tiệc của tinh thần" đến vậy. Tác giả bằng quan điểm uyên bác và cái nhìn sâu sắc, mạch văn hấp dẫn cô đọng, sắc sảo... đã xới lên và gợi mở các giải pháp một cách thuyết phục cho những chủ đề nóng hổi, thiết thực và sống còn của dân tộc. Hy vọng các bạn cũng được đọc và suy tưởng tiếp những vấn đề đã nêu trong cuốn sách...
  • Lạm phát sách… “dạy làm quan”!

    08/08/2006Phạm Khải"Dạy làm quan" - Điều ấy không phải không cần thiết, nhưng trước nhất hãy dạy con người sống đúng với đạo lý làm người, thẳng thắn, chân thành và biết yêu thương đồng loại...
  • Văn hóa Việt Nam, nhìn từ mẫu người văn hóa

    07/08/2006Song ThủyNhìn văn hóa Việt Nam từ mẫu người văn hóa, tôi tránh được một cái nhìn tuyến tính của sự biến thiên. Hơn nữa, lối tiếp cận này còn trình ra một cách hiểu khác về văn hóa. Văn hóa, tôi nghĩ, không chỉ là những gì bày ra trên mặt đất, mà quan trọng hơn, còn là những trầm tích trong lòng đất. Và trong lòng người.
  • 'Nhân nào quả ấy' - phiếm luận của Vương Trí Nhàn

    23/07/2006Cát Tường“Ngoài trời lại có trời”, “Nhân nào quả ấy” (và sắp tới là “Cánh bướm và đóa hướng dương”) là các tập sách tiểu luận phê bình vừa được Nhà xuất bản Phụ nữ cho in lại. Đó là những quyển sách khá quen thuộc mang “nhãn” nhà phê bình Vương Trí Nhàn, một viết về văn học nước ngoài, một bàn về văn hóa đương thời...
  • Đạo của vật lý

    10/07/2006Nguyễn Tường Bách dịchNhững tính chất lạ lùng của vật lý hiện đại đưa ngành vật lý vào thẳng cửa ngõ của triết học: nền vật lý hiện đại vừa thống nhất và lý giải nhiều khái niệm cơ bản của triết học, vừa đề ra những câu hỏi lớn của loài người mà các nhà đạo học từ xưa đã tổng kết. Và kỳ lạ thay, những phát hiện hiện nay của nềnvật lý hiện đại không khác bao nhiêu với những kết luận của các thánh nhân ngày xưa...
  • Bàn về văn hóa ứng xử của người Việt Nam

    06/06/2006Nguyễn Tất ThịnhTôi viết cuốn sách này với cách nhìn xuyên suốt của văn hóa xã hội. Để trở thành gì thì vấn đề cốt lõi là đẳng cấp văn hóa, để hội nhập vấn đề xuyên suốt cũng là văn hóa. Cuối cùng là mong muốn sự phản tỉnh văn hóa, như luống đất đã được lật luống, trồng trên đó cây gì tùy thuộc vào mỗi người. Có nhiều thứ để trồng lắm, nhưng đó phải là những thứ tốt lành nuôi dưỡng chúng ta và thúc đẩy chúng ta phát triển...
  • Tôn giáo và xã hội hiện đại

    01/06/2006Đỗ Hồng Ngọc"Kỹ nghệ hóa, đô thị hóa, lý tính hóa đã phá vỡ hệ thống lòng tin cũ. Con người hiện đại ở Châu Âu trở nên lạnh lùng, khô cứng, đánh mất thế giới thần tiên mà nhân loại đã được nuôi dưỡng qua bao nhiêu thời đại. Thế nhưng không phải vậy, lòng tin có chuyển biến, đổi thay. Tính tôn giáo thì vận sống động dù ở trong một xã bội cực hiện đại có khi còn là một sự quá đà như ta thấy trong văn chương, nghệ thuật, trong đời sống hằng ngày hiện nay ở Âu Mỹ với nào phép thuật, phù thủy, bùa chú, hồn ma, chiêm tinh, bói toán, sao quá, bình nhân...
  • Tính cộng đồng - tính cá nhân và "cái tôi" của người Việt Nam hiện nay

    04/05/2006TS. Hoàng KimQuá trình thực thể sinh học - xã hội trở thành con người cũng là quá trình có sự kết hợp giữa tính cộng đồng và tính cá nhân, nói rộng hơn, là giữa tính xã hội và tính cá nhân. Triển khai nghiên cứu đề tài, các tác giả Viện Tâm lý học đã đặt nó trong bối cảnh của thời đại ngày nay, khi quá trình hội nhập đã trở thành xu thế chung mang tính toàn nhân loại...
  • “Làm mềm” sách triết

    02/05/2006Lam ĐiềnMột điểm mới, lạ trong xuất bản sách: 36 tập sách dịch về các chủ thuyết triết học, những tư tưởng của các triết gia đều thể hiện theo kiểu... tranh truyện. Tủ sách mang tên “Nhập môn” (NXB Trẻ) nhằm giới thiệu khái lược nội dung tư tưởng của từng triết gia, từng chủ thuyết của các nhà khoa học...
  • Tất yếu và tự do - một số vấn đề lý luận và thực tiễn

    30/03/2006TS. Vương Thị Bích ThủyTất yếu và tự do là những phạm trù triết học biểu hiện mối quan hệ qua lại giữa hoạt động của con người và các quy luật khách quan. Vì vậy, chúng là một trong những vấn đề được triết học quan tâm, nghiên cứu từ thời cổ đại cho đến nay và ở Việt Nam cũng đã có công trình mang tính chuyên khảo, hệ thống nghiên cứu lịch sử phát triển về tự do và tất yếu...
  • Triết học cổ điển Đức: Những vấn đề nhận thức luận và đạo đức học

    20/03/2006Nhận thức luận và đạo đức là những vấn đề cốt lõi trong triết học cổ điển Đức. Các nhà triết học cổ điển Đức đã có đóng góp to lớn vào việc nghiên cứu những vấn đề vốn đã được nhân loại quan tâm trong nhiều thế kỷ và rút ra những kết luận quyết định đến sự phát triển triết học sau này. Đặc biệt triết học cổ điển Đức có ảnh hưởng lớn và là một trong ba tiền đề lý luận cho việc ra đời của triết học Mác...
  • Về giá trị và giá trị Châu Á

    22/02/2006Hồ Sĩ QuýTác giả đã phân tích những giá trị truyền thống Châu Á trong bối cảnh thế giới đương đại và có sự đối sánh với những hệ giá trị khác, tổng hợp những quan điểm điển hình của một số học giả có uy tín trong và ngoài nước về lĩnh vực này, luận giải mối tương quan giữa những giá trị truyền thống Châu Á và nền văn hoá Việt Nam...
  • 35 tỉ đồng cho 1.000 cuốn sách

    25/12/2005Thu Hà thực hiệnNgay trong buổi ra mắt, Nhà xuất bản Tri Thức mới toanh đã có một bộ sách dịch thật ấn tượng để giới thiệu với các bạn đọc tiềm năng của mình - các trí thức VN...
  • Ra mắt Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới

    22/12/2005Kiều MinhSáng nay (19/12) tại Hà Nội, NXB Tri thức vừa công bố 3 tác phẩm đầu tiên được dịch và xuất bản trong Tủ sách tinh hoa thế giới tại Việt Nam. Gồm cuốn: Những cuộc đời song hành của Plutarque; Bàn về tự do của John Stuart Mill và Thế giới như tôi thấy của Albert Einstein...
  • Cộng trừ nhân chia đời người

    06/12/2005Quảng DươngNguyên tố cơ bản của sinh mệnh là thời gian, thời gian là một chuỗi con số khó khăn đơn điệu nhưng lại thần kỳ. Muốn đem chuỗi số này đến một môi trường tất để phát huy tới cực điểm, đòi hỏi phải học được cách giải tổng hợp.
  • Luyện lý trí

    21/11/2005Muốn luyện trí óc, ta phải biết lý luận trên những sự thực có thể kiểm soát được, và một khi tập cho thành được một thói quen thì trực giác của ta cũng phát triển mà ta phán đoán sẽ ít sai. Đó là đại ý của tập sách này...
  • Tự học như thế nào?

    31/10/2005"Tự học như thế nào” là một trong những tác phẩm mà N. A. Rubakin để lại cho chúng ta. Cuốn sách viết về vấn đề rất cần cho tất cả mọi người đặc biệt là thanh niên. Nhiệm vụ của thanh niên là phải phấn đấu học tập nâng cao kiến thúc của mình trong nhà trường, sau khi ra trường. Thanh niên có thể nghiên cứu phương pháp học tập do N. A. Rubakin đưa ra để áp đụng, nâng cao vốn kiến thức và trở thành người thực sự có văn hóa, có chuyên môn giỏi....
  • Phan Châu Trinh toàn tập

    05/10/2005Bộ sách “Phan Châu Trinh tòan tập” vừa ra mắt nhân dịp giỗ lần thứ 79 ngày mất của nhà chí sĩ họ Phan (24-3-2005). Hội khoa học lịch sử VN, trực tiếp là giáo sư Chương Thâu, nhà sử học Dương Trung Quốc và bà Phan Thị Minh - hậu duệ của cụ Phan Châu Trinh - đã sưu tập tòan bộ trước tác của cụ Phan và lần đầu tiên công bố đầy đủ nhất trong ba tập sách với tổng cộng hơn 2000 trang in khổ lớn...
  • Sửa đổi lối làm việc

    01/10/2005Bùi Quang MinhTác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh ký bút danh X.Y.Z, viết xong tháng 10 năm 1947. Đây là tác phẩm quan trọng về xây dựng Đảng, một tài liệu học tập của cán bộ để tu dưỡng tư tưởng, đạo đức và tác phong làm việc…
  • Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm

    03/08/2005Nhân dịp kỷ niệm ngày Thương binh liệt sĩ 27/7, tiếp theo cuốn nhật ký "Mãi mãi tuổi hai mươi" của Liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc - Mỗi ngày một cuốn sách xin trân trọng được giới thiệu đến bạn đọc, những người yêu thích sách tập "Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm" của tác giả Liệt sĩ Bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm, vừa được Nhà xuất bản Hội nhà văn ấn hành.
  • Chiếc La Bàn mang tên cái Tôi

    19/04/2005Kim DungStephen R. Covey đã cho ra đời cuốn sách First Things First (Chiếc La bàn mang tên cái Tôi). Để giải quyết tận gốc rễ căn nguyên của căn bệnh trầm kha stress, ông nhấn mạnh chúng ta phải bắt đầu hành động theo định hướng của chiếc la bàn, cái giúp ta đi tới những giá trị thực thụ trong mỗi cá nhân thay vì chiếc đồng hồ quản thúc.
  • xem toàn bộ